Lëvizja VETËVENDOSJE! sot në 1 Maj në ditën ndërkombëtare të punëtorëve mbajti një aksion simbolik duke krahasuar hendekun në paga në Kosovë. Në këtë aktivitet në të cilin u prononcua anëtarja e Kryesisë Nazlia Bala tha se sot kur duhet të flasim për të drejtat dhe gjendjen e punëtorëve nuk mund të mos flasim për varfërinë.

Ende Kosova vazhdon të jetë vend i varfër. Mbretëron papunësia, dhe pabarazia ekonomike, sepse qeveritarët e kanë për synim pasurimin e vet, e jo zhvillimin ekonomik.

Një vend me gjendje të tilla dihet që nuk ka kushte për punëtorët sepse të drejtat e punëtorëve janë të lidhura ngushtë me papunësinë. Sa më shumë të papunë, aq më i pasigurt punësimi edhe për ata që janë në punë, sepse mund të zëvendësohen lehtë e shpejt. Sepse ai që s’ka rrogë fare, lehtë e pranon rrogën e keqe, e ndonjëherë i mbyll sytë e veshët edhe përballë abuzimit nga shefi.

Prandaj, ne nuk jemi këtu për t’u treguar atyre që punojnë sa të shtypur janë. Sepse gjithë gratë e burrat që punojnë, e dinë, ata sot me VETËDIJE e pranojnë një farë shtypje e abuzimi, vetëm e vetëm që ta kenë të paktën një vend pune.

Papunësia e madhe paraqet rrezik që të punësuarit ta humbin punën e që shpesh herë është burim i vetëm i të hyrave për familje. Kjo i shtyn ata që ta pranojnë gjendjen mjeruese e të papërmirësueshme qofshin punëtore në arkat e marketeve, qofshin punëtorë të minierave, qofshin taksistë, punëtorë sigurimi a infermiere.

Sipas shifrave të Bankës Botërore papunësia është rritur me 3 përqind në vitin 2017. Ndërkohë, edhe ata që paguhen në fakt keqpaguhen. Paga minimale në Kosovë është 130 euro deri në moshën 35 vjeçare– kurse 170 mbi 35 vjeç. Ndër më të ulëtat në kontinent. Kaq nuk mjafton as për bukë, dhe a ka turp më të madh se sa të punosh, e megjithatë të mos arrish as bukë të blesh?

Por ky nuk është realiteti i vetëm i Kosovës. Ka në Kosovë paga marramendëse që ne nuk na e merr mendja. Vetë buxheti i Kosovës paguan paga mbi 4 mijë, madje dhe mbi 5 euro për muaj. Poashtu, ka privatë, pronarë korporatash me fitime multi milionëshe. Këta me importin që bëjnë mbysin ekonominë vendore, e edhe aty ku ka vend për ndonjë prodhim vendor, e uzurpojnë përmes monopolit. Janë bash të njëjtit që i keqpaguajnë punëtorët.

Kufizimi i orarit të stërzgjatur i punës, ndalja e punësimit pa kontratë pune, kryerja në rregull e pagesave nuk janë një refren ankues por kërkesa të qarta e të drejta që kërkojnë zbatim të menjëhershëm. Këto kërkesa janë krejt normale madje është skandal se pse në vitin 2018 ne ende duhet të bëjmë kërkesa të tilla.

Sivjet, pra për katër muaj të këtij viti kanë vdekur katër punëtorë në vendin e punës. Vitin e kaluar 17. Vetëm në KEK që nga paslufta kanë vdekur 43 punëtorë në vend të punës. Çka është kjo moskokëçarje e shtetit dhe e privatit për punëtorët? Në këtë vend ku po e qeveris shtetin dhe ekonominë hajnia, duket sikur punëtorëve u është shpallur luftë.

Qeveria duhet ta shohë me prioritet punësimin dhe barazinë, edhe pse ne e dimë se nga ky lloj pushtetarësh që është i lidhur ngushtë me oligarkët dhe me neoliberalizmin, zhvillim ekonomik nuk ka për të pasur. Deri tash prej tyre ne kemi parë vetëm përkushtim ndaj luksit të vet, të oligarkëve dhe të drejtorëve që i kanë ortakë dhe shokë. Ndërmarrjet nuk janë të drejtorëve, as të oligarkëve. Kosova nuk është e korporatave dhe punëtorët nuk janë shifra dhe të papunët nuk janë shifra. Ata janë njerëz, janë qytetarë, janë forca e vetme që mund ta zhvillojë Kosovën. Shteti ka obligime për ta. Tashmë shteti është në borxh të madh si tek të papunët edhe tek punëtorët, e që të ndryshojë gjendja për ta, duhet të ndryshojë vetë pushteti. Lëvizja VETËVENDOSJE! e ka alternativën më të mirë për zhvillim ekonomik, rritje të punësimit, zvogëlim të pabarazisë dhe të drejta të punëtorëve.

Shfrytëzimi, kërcënimet dhe rreziku i lartë në punë ia kanë nëpërkëmbur punëtorëve të Kosovës dinjitetin duke ia përdhosur të drejtat. Vetë ligji aktual i punës i diskriminon, por edhe ato nene të këtij ligji që synojnë mbështetjen dhe mbrojtjen minimale në punë nuk respektohen. Nga njëra anë, shumica e njërëzve në Kosovë janë të papunë, nga ana tjetër shumica e atyre që janë në punë janë nën presione nga më të ndryshmet, qoftë për të punuar pa kontrata, apo pa sigurimet bazë të shëndetit dhe jetës, qoftë nën kërcënimin e vazhdueshëm të pushimit nga puna.

Kosova ka nevojë të bashkojë punëtorë e të papunë për ta transformuar këtë situatë që është krijuar si pasojë e një modeli ekonomik që ka njësuar pushtetin politik me interesat e biznesit oligarkik në sulmin e drejtpërdrejt ndaj punëtorëve. Ky sulm realizohet sa përmes përmbajtjes së kuadrit ligjor aq edhe përmes zbatimit të keq të tij, për ta goditur punëtorin ekonomikisht dhe për ta nënshktruar atë, duke e trajtuar si mall konsumi.

Këtë vit, pas një kohe të gjatë pasiviteti të BSPK-së, 1 Maji do të shënohet në Prishtinë përmes një proteste që është thirrur pikërisht nga BSPK-ja me disa kërkesa me të cilat Lëvizja VETËVENDOSJE! pajtohet. Ne i kemi ofruar BSPK-së shumë ditë më parë ndihmën tonë për koordinimin dhe realizimin e protestës së 1 Majit, me qëllimin për të shtyrë përpara realizimin e të drejtave të punëtorëve në Kosovë. Këtë e kemi bërë duke marrë parasysh bindjet dhe orientimin tonë social demokrat që ka në epiqendër zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik përmes mbrotjes së punëtorëve dhe respektimin e plotë të të drejtave në punë.

Gatishmëria jonë nuk është marrë parasysh, megjithatë Lëvizja VETËVENDOSJE! e vlerëson faktin se BSPK-ja ka vendosur ta mbajë këtë protestë për 1 Maj, dhe urojmë që protesta të realizojë synimet dhe të shënojë një hap të rëndësishëm drejt dinamizimit të punës sindikale në Kosovë. Deputetë dhe aktivistë të Lëvizjes do të marrin pjesë në këtë protestë.

Gjykata Kushtetuese e Kosovës ashtu siç kishte bërë në 2013 me Marrëveshjen Thaçi-Daçiq ku 6 pikat e para parashihnin Zajednicën, marrëveshjen vijuese të së cilës në 2015 e paraqiti me 23 shkelje kushtetuese, veproi edhe me rastin e dërguar lidhur me brendinë e marrëveshjes për shënimin e vijës kufitare me Malin e Zi.

I sjellim në vëmendje qytetarëve të Republikës së Kosovës se Gjykata Kushtetuese nuk e ka marrë në shqyrtim marrëveshjen dhe nuk ka konkluduar për të.
Pra: “TA REFUZOJE njëzëri kërkesën e parashtruesve për të shqyrtuar Marrëveshjen Ndërkombëtare për Demarkacionin e Kufirit Shtetëror në mes të Republikës së Kosovës dhe Malit të Zi pasi që kërkesa nuk është ratione materiae ne pajtim me Kushtetuten dhe kështu jashtë fushëveprimit të juridiksionit të Gjykatës”.

Edhe pse paraprakisht kontastonte se: “14. Me 18 prill 2018, pas shqyrtimit te raportit te gjyqtarit raportues, Kolegji shqyrtues njezeri i rekomandoi Gjykatës ta deklarojë kerkesën të pranueshme dhe të vlerësojë meritat e kërkesës.”
Pra gjykata në njërën anë e shpall kërkesën e tonë si të pranueshme, pra e njeh juridiksionin e vet mbi rastin, për të konstatuar më pas se i mungon juridiksioni ratione materiae.
Po mos të kishte Gjykata juridiksion ratione materiae atëherë do të duhej ta shpallte kërkesën e tonë si të papranueshme. Kjo përshkruhet shumë qartë në Rregulloren e Gjykatës Kushtetuese, neni 36, Kriteret e Pranueshmërisë.

Në Kërkesën e deputetëve të Lëvizjes VETËVENDOSJE! nuk u kërkua shqyrtimi i Ligjit për ratifikimin, edhe pse Gjykata ka kthyer përgjigje për këtë, por e dhëna faktike nga Komisioni shtetëror se Kosovës i cenohet territor nga marrëveshja me Malin e Zi.

Si mbrohet ndryshe Kushtetuta nëse nuk merren parasysh të dhëna të tilla. Republika e Kosovës dhe territorisot fatkeqësisht rrezikohen edhe nga deputetët e Kuvendit dhe Gjykata Kushtetutese.

Versioni se Gjykata Kushtetuese e Kosovës nuk ka juridiksion mbi Legjislacionin e marrëveshjeve ndërkombëtare nuk mjafton dhe nuk ndalon për të shqyrtuar brendinë e tyre nëse ajo bie direkt ndesh me cilindo parim të kushtetutës së Kosovës.
Bëjmë të qartë pra për opinionin publik se gjyqtarët aktual të Gjykatës Kushtetuese nuk e kanë shpallur në përputhje me kushtetutën Marrëveshjen me Malin e Zi për çështjen e Demarkacionit, por nuk kanë guxuar ta interpretojnë dhe gjykojnë përmbajtjen e saj, duke shmangur kështu detyrimin kushtetues që ka përballë mbrojtjes së tërrësisë territoriale të Republikës.

Njëjtë si me “Zajednicën” dikur, Gjykata Kushtetuese po e përcjell problemin tek qytetarët duke mos e korrigjuar atë. Ditën kur do të fillojë puna për ta zbatuar atë marrëveshje, do të konkretizohet, materializohet antikushtetueshmëria e saj. Këta gjyqtarë njëjtë si në 2013 iu bashkuan deputetëve të PDK-së, me Nismën brenda, LDK-së dhe AAK-së për ta cenuar kushtetueshmërinë e vendit tonë për pak siguri pushtetore. Nuk ju eci atëherë, nuk do ju eci as tash.

Rreziku për prodhimin e energjisë – shpronësimet abuzive

Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media me qëllim që të adresohen çështjet e keqmenaxhimit dhe keqpërdorimin në sektorin e energjitikës.

Në këtë konferencë në të cilën foli deputetja Arbërie Nagavci tha se gjatë muajve të kaluar qytetarët anëkend komunave të Kosovës u ballafaquan me reduktime të ashpra të energjisë elektrike.

Edhe pse qytetarët jo vetëm se e kanë paguar rrymën, por kanë paguar më shumë sesa që në të vërtetë kanë kushtuar shërbimet e marra, KEDS ka vazhduar në avazin e njëjtë me reduktime të paarsyeshme.

Importi i energjisë elektrike për vitin 2017 ka kushtuar rreth 68 milionë euro. Nga viti 2011 deri në vitin e fundit mbi 300 milionë euro janë shpenzuar për import të energjisë, por situata në këtë sektor nuk është përmirësuar fare.

Duke pasur parasysh dhe ngritjen e çmimit të energjisë elektrike, dhe ndryshimin e fundit të tarifave dimër-verë, në tarifën që është më afër shifrës së sezonit dimëror kjo faturë në shpenzimet e gjithmbarshme të Kosovës dhe qytetarëve të saj bëhet tepër e madhe.

Kjo situatë e vërteton dhe një herë përveç të tjerash edhe papërgjegjshmërinë e plotë të KEDS si shkeles i kontratës me qytetarët e Kosovës, gjegjësisht me secilin qytetar që paguan rrymën.

Për më shumë dhe për më keq, qytetarët jo vetëm që përballen me mungesë të energjisë, por ata janë të obliguar të paguajnë dhe humbjet teknike dhe komerciale, apo thënë më drejtpërdrejtë qytetarët obligohen të paguajnë vjedhjen e rrymës nga kompanitë dhe ekonomitë jo formale dhe qytetarët e papërgjegjshëm. Këtë e vërtetoi për një pjesë të asaj energjie (për katër komunat në veri të vendit) edhe raporti i Avokatit të Popullit dhe pastaj vendimi i Gjykatës.

Edhe pse kur KEDS-it u privatizua në mënyrë krejtësisht arbitrare, u tha se përveç të tjerave kjo po bëhet që të garantohet furnizim i pandërprerë me energji elektrike dhe se humbjet teknike e edhe ato komerciale do të reduktoheshin, kjo jo vetëm që nuk ndodhi, por anasjelltas vazhduan reduktimet e u rrit çmimi.

Vitin që shkoi Kryeministri Haradinaj mori vendim për kompesimin e të gjitha ndërtimeve në zonën e mbrojtur ekonomike në Shipitullë. Ky vendim u bë në shpërfillje totale të kushtetueshmërisë dhe ligjeve në fuqi.

Të gjithë janë në dijeni se në Shipitullë janë bërë ndërtime abuzive duke e ditur saktë se aty një ditë do të shpronësohej për të hapur minierën. Edhe pse kishte dy vendime qeverie, me 2004 dhe më 2009 që ndalonin ndërtimet në këtë zonë, qeveritë dhe komuna e Kastritotit me vetëdije lejuan ndërtime në masë.

Njëjtë po ashtu dhe bordet drejtuese të KEK-ut të cilët jo vetëm se nuk e adresuan në nivelin që duhet këtë çështje, por shumë prej tyre janë pjesë e kësaj megaafere në këtë zonë me rëndësi të veçantë.

Në bazë të të dhënave as vlerësimi i vlerës së këtyre ndërtimeve nuk u është lejuar vlerësuesve të licencuar. Dhe se ndaj tyre dhe punonjësve të KEK ka pasur kërcënime për të cilat ende sot nuk janë marrë masa.

Ndërtimet uzurpuese kanë vazhduar në këtë pjesë jashtligjshëm, bordi i KEK-ut nuk ka reaguar fare, Komuna e Kastriotit që udhëhiqet nga AAK dhe që madje u fitua nga kjo marrëdhënie klienteliste po ashtu as Ministritë e Mjedisit apo e Zhvillimit ekonomik nuk kanë kurrfarë reagimi.

Kryeministri Haradinaj ka obligim të njoftojë:

1. A i njeh dhe a do të respektojë Vendimet e vitit 2004 dhe 2009 si dhe atë të Qeverisë Mustafa për shpronësim, apo do të kompensojë edhe shtëpitë e ndëtuara pas vitit 2009, gjë që do të ngrente dyshime të bazuara për korrupsion?

2. Ndërtimet nga cili vit do t’i kompensojnë?

3. Sa ka mbërritur vlera e plotë e shpronësimit?

4. Kur do të publikohet lista e plotë e të kompensuarve dhe titulli i tyre i pronësisë?

5. Si dhe më e rëndësishmja kur do të përfundojë studimi për minierën e re dhe kur do të fillojë nga ndërtimi ajo?

7. Kur planifikohet remonti i Termocentralit “Kosova B”?

Ne gjendemi në të njëjtin rrezik si një vit më parë, kur po njëjtë Lëvizja VETËVENDOSJE! referuar ekspertëve të fushës paralajmëroi për krizën që po e priste sektorin e prodhimit të energjisë elektrike

Rekomandimet nga seanca e jashtëzakonshme për Raportin për Kosovën nga Bashkimi Evropian:

1. Të fillojmë një dialog të brendshëm për të ndërtuar një strategji shtetërore për rrugën që duhet të ndjekim drejtë integrimit evropian.
2. Obigohet qeveria që brenda 30 ditëve të sjellë në Kuvend një plan të veprimit për të adresuar të gjeturat në Raportin për vendin.
3. Urgjentisht të ndërmerren hapat për departizimin e administratës publike duke filluar me bordet e ndërmarrjeve dhe agjencive publike.
4. Në përputhje me kriteret e kapitujve 23 dhe 24 të hartohet plani aksional për sundimin e ligjit dhe forcimit të sundimi të ligjit. Si dhe plotësimi i legjislacionit me miratimin e ligjeve anti-mafia dhe konfiskimet e pasurisë së paligjshme.
5. Krijim të vendeve të reja të punës perms investimeve direkte në zhvillimin e prodhuesve vendor duke u pasuar me miratimin dhe zbatimi i Ligjit për Mbrojtjen e Prodhimeve vendore për të ndikuar në uljen e papunësisë në vend.
6. Sigurime Shëndetësore për të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës që asnjë qytetarë të mos mbetet pa shërbim shëndetësor.
7. Investime në hapjen e çerdheve të nevojshme nëpër komuna dhe investime në shkollat profesionale dhe ndërlidhjen e tyre me nevojat e tregut vendor dhe ndërkombëtar.
8. Plan të veprimit për vendosjen e raporteve të mira me 5 shtetet e BE-së të cilat ende nuk e kanë njohur Kosovën.
9. Plan të veprimit për thellimin e marrëdhënieve bilaterale me të gjitha shtetet e BE-së të cilat e kanë njohur Kosovën.
10. Pastrimin e listave të veteranëve nga personat që kanë bërë deklarim të rrejshëm për të fituar padrejtësisht këtë status si dhe plotësim – ndryshimin e Ligjit për Veteranët e Luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
11. Hartimi i një plani të detajuar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës perms të cilit Kuvendi kërkon nga Qeveria të raportoj çdo 6 muaj për realizimin e rekomandimeve

Sot, në ditën ndërkombëtare të librit, Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media lidhur me çështjen e politikave për librin në përgjithësi dhe mospërkrahjen institucionale për të. Po ashtu delegacione të Lëvizjes VETËVENDOSJE! nëpër komunat e Kosovës kanë organizuar vizita në bibliotekat e qyteteve si dhe kanë dhuruar libra për fëmijët e familjeve në nevojë.

Anëtari i Kryesisë dhe deputeti Sami Kurteshi u shpreh në lidhje me shqetësimin e Lëvizjes VETËVENDOSJE! për mohimin e të drejtës së qytetarëve për qasje të lirë në librin.

“Lëvizja VETËVENDOSJE! është e brengosur dhe jashtëzakonisht e shqetësuar me mohimin e të drejtës së qytetarëve, sidomos rinisë studentore dhe fëmijëve për qasje në librin”, tha Sami Kurteshi.

Ai gjithashtu foli edhe për gjendjen tepër rëndë të bibliotekave nëpër komunat e Kosovës duke u nisur nga infrastruktura e dobët, mospërditësimi i fondit të librave, mungesa e hapësirave të leximit e deri te mungesa e rrjetëzimit të këtyre bibliotekave.

“Shqetësimi tjetër i Lëvizjes është edhe mungesa e fondit për librin. Buxheti i Kosovës nuk ka kod buxhetor të dedikuar për librin. Ka subvencione, por libri dhe dija nuk mbahen me subvencione ad-hoc. Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës fondi i gjithmbarshëm i librave në Kosovë është rreth 1 milion e 793 mijë që i bjen më pak se një libër për banorë”, shtoi Kurteshi.

Për rëndësinë, edhe vetëm në nivel formal, tregon edhe qasja që qeveritë kanë pasur ndaj librit duke e e lënë atë vetëm si Divizion, dhe jo Departament, në Ministrinë e Kulturës. Nga ky mosinteresim institucional për librin kemi edhe rezultatet e dobëta nëpër teste ndërkombëtare siç ishte ai i PISA-s dhe rritja gjithnjë e më shumë e analfabetizimit absolut e atij funksional.

Qasja në fondet publike të librave siç janë bibliotekat komunale dhe ato të shkollave përbëjnë një domosdoshmëri marrë parasysh situatën ekonomike të familjeve në Kosovë.

Hapësira shqipfolëse e kryesit Kosova dhe Shqipëria ende kanë “kufi” për librin. Ndonëse në 2014 reciprokisht u hoq TVSH-ja për librat, periodikët e gazetat ende sot botuesit e të dy vendeve hasin probleme të mëdha më shpërndarjen e librit shqip. Kjo gjendje vështirësohet tepër shumë për shqiptarët e Preshevës, Medvegjës e Bujanocit.

Lëvizja VETËVENDOSJE! kërkon që të rritet buxheti në Kosovë për fondin e librit dhe botimet në Kosovë, të hiqet TVSH-ja nga të gjitha veprimet që kanë të bëjnë me librin si dhe të krijohet një fond i veçantë Kosovë – Shqipëri për përkthime të librit.

Sot, aktivistë të Lëvizjes VETËVENDOSJE! zhvilluan aktivitet simbolik pranë objektit ku po zhvillohet panairi “Prishtina 2018” për të shprehur kundërshtinë lidhur me këtë organizim që për qëllim kryesor ka promovimin e produkteve dhe mallrave serbe, pavarësisht raportit armiqësor që ajo ka pasur dhe vazhdon ta ketë ndaj Republikës së Kosovës.

Pas shpalosjes së banerit me mbishkrimin “Jo normalizim të hegjemonisë ekonomike të Serbisë në Kosovë – Bojkotoje Serbinë”, deputeti Arbër Rexhaj foli, në njërën anë për krimet dhe dëmet që Serbia i ka shkaktuar Kosovës, dhe në anën tjetër, për praninë simbolike të Republikës së Shqipërisë në këtë panair.

“Prej 170 bizneseve sa janë në këtë panair, 70 prej tyre janë nga Serbia, biznese këto që kanë hapësirën qendrore në sipërfaqe prej 500 metra katrorë. Duke pasur parasysh që vlera e eksportit të Serbisë në Kosovë arrinë shifrën prej rreth gjysmë milliard euro, ajo tash po pretendon që këtë shifër edhe ta dyfishojë. Ndërkaq Shqipëria eksporton në vlerë prej vetëm 150 milionë eurosh. Këto shifra tregojnë shumë për karakterin e shtetit dhe orientimin e tij”, tha Arbër Rexhaj.

Deputeti Rexhaj gjithashtu foli edhe për shumë borxhe që Serbia i ka Kosovës, për dëmet e luftës dhe krimet në njerëz, prej nga mungojnë edhe 1652 njerëz të pagjetur. Lëvizja VETËVENDOSJE! bën thirrje për bojkotimin e produkteve dhe mallrave serbe në mënyrë që të ndalohet normalizimi i hegjemonisë ekonomike të Serbisë në Kosovë. Republika e Kosovës duhet ekonomikisht të fokusohet kah Republika e Shipërisë dhe jo të promovojë bizneset e Serbisë në Kosovë.

Lëvizja VETËVENDOSJE!, sot, mbajti konferencë për media në lidhje me panairin “Prishtina 2018”, i organizuar nga Oda Ekonomike e Kosovës në të cilën i është bërë një favorizim i jashtëzakonshëm produkteve të Serbisë përkundër relacioneve armiqësore që Serbia ka ndaj Kosovës.

Drejtuesi i Grupit Parlamentar, Glauk Konjufca foli për hapësirën e madhe që i është dhënë produkteve të Serbisë si dhe vërshimin e këtyre produkteve në tregun e Republikës së Kosovës pavarësisht që Serbia e lufton në çdo drejtim Republikën e Kosovës, si në arenën ndërkombëtare poashtu edhe përmes strukturave paralele përbrenda Kosovës.

“Nga 174 biznese të cilat marrin pjesë në këtë panair 70 prej tyre janë nga Serbia dhe vetëm një është nga Republika e Shqipërisë. Kjo tregon që institucionet e Kosovës dhe Oda Ekonomike e kanë shndërruar Kosovën në një koloni tregtare të Serbisë”, tha Glauk Konjufca.

Ai gjithashtu potencoi edhe nivelin e lartë të importit tregtar me Serbinë, e cila kalon shifrën prej gjysëm milliard euro, ku nga 19 vite pasluftës produktet e Serbisë në mënyrë shtetërore janë bojkotuar vetëm 45 ditë.

Ndërkaq nënkryetarja e Lëvizjes dhe deputetja Fatmire Mulhaxha foli për dëmet që Serbia i ka shkaktuar Republikës së Kosovës dhe duke mos dhënë asnjëherë përgjegjësi për krimet e kryera.

“Jemi afër ditës së të pagjeturve dhe ne ende nuk e dijmë fatin e 1652 personave të pagjetur dhe nuk dijmë as rrethanat në të cilat ata janë vrarë dhe masakruar nga forcat paramilitare dhe ushtarake serbe. Poashtu janë edhe 20 mijë gra të dhunuara për të cilat asnjëherë, askush, nuk ka dhënë përgjegjësi dhe nuk e ka denoncuar publikisht askush nga Serbia”, tha Fatmire Mulhaxha.

Ajo gjithashtu foli edhe për kontributet pensionale, kontribute këto që punëtorët shqiptarë nuk kanë përfituar asnjëherë nga ato.

Kur shtetet normale nuk kanë realcione të mira politike ato nuk mund të kenë asnjherë as tregëti të lirë e as raporte normale tregtare. Lëvizja VETËVENDOSJE! kundërshton çasjen që insitucionet e Kosovës dhe Oda Ekonomike po ndjekin ndaj Serbisë duke kërkuar kështu reciprocitet tregtar e ekonomik ndaj mallërve e produkteve serbe.

Deputeti i Lëvizjes VETËVENDOSJE! Liburn Aliu dhe aktivistja e SKV-së, Berita Abazi në një konferencë për media kanë folur për masën e arrestit të gjashtë aktivisëve të SKV-së me nga 30 ditë paraburgim. Në këtë konferencë u kërkua lirimi i tyre të mënjehershëm meqë arrestimi si dhe masa e arrestit janë të padrejta

“Ne besojmë se ata janë dënuar dje që të mos dëgjohet rrëfimi i tyre dhe që të mos shihen lëndimet që kanë pësuar. Ata janë të lënduar në shumë të pjesëve të trupit. Me t’u liruar ata do të kishin shumë për të treguar, kësisoj ndaj tyre u shqiptua dënimi për 30 ditësh. Pra gjashtë muaj në total”, tha Aliu gjatë kësaj konference.

Ai shtoi se paraburgimi është dënimi i cili po zbatohet me lehtësi ndaj aktivitëve e studentëve dhe sidomos kur ka të bëjë me Lëvizjen VETËVENDOSJE! ose simpatizantët e saj. Këtë paraburgim, e konsiderojmë si dënim policor që vazhdon dhunën policore, në parkun e qytetit ku s’kishte kamera.

Kurse aktivistja Berita Abazi tha se aktivistët pos brutalitetit në parkun e qytetit, pësuan dhunë edhe në ambientet e Policisë së Kosovës. Ajo, tha se ishte dëshmitare e përdorimit të tepruar të forcës policore. Njëjtë kishte pohuar edhe Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës.

Disa prej studentëve të arrestuar janë duke e humbur afatin e provimeve. Ata do të duhej të ishin në fakultetet e tyre dhe nëpër aktivitetet e përditshme kurse Policia do të duhej të ishte e zënë në ndjekjen e kriminelëve të shumtë që ka Kosova.

Prezenca gjithnjë e madhe e policisë me brutalitetin e saj, është tregues se në këtë vend mungojnë politikat e mirëfillta, mungon mirëqenia, dhe mungon përgjegjësia shtetërore.

Sot, aktivistë të Lëvizjes VETËVENDOSJE! zhvilluan një aksion simbolik me ç’rast në Sheshin “Skenderbeu” paraqitën përmes një piramide shpenzimet enorme dhe kabinetin e madh të Qeverisë Haradinaj.

Në lidhje me këtë aktivisti Egzon Haliti foli për luksin e Qeverisë në njërën anë, dhe në anë tjetër për faktin se Kosova vazhdon të jetë vendi më i varfër në Evropë.

“Qeveria e Kryeministrit Haradinaj vetëm për paga merr nga buxheti i varfër i Republikës 4 milionë 374 mijë euro. Në kohën kur në Kosovë rritet gjithnjë e më shumë varfëria, Kryeministri ia rriti vetës dhe kabinietit të tij pagën deri në 100%”, tha Egzon Haliti.

Ai gjithashtu shtoi edhe numrin e madh të kabinetit qeveritar që numëron hiq më pak se 5 zv.kryeministra, 21 ministra, 82 zv.ministra e më shumë, 120 këshilltarë e mbi 400 asistentë, shoferë e trupëroje.

Një Qeveri me mendësi të tillë, me komoditetin e jetën luksoze, natyrshëm nuk mund të mendojë për qytetarin e varfër, të pastrehë, të papunë e pa asnjë perspektivë. Në vend të mirëqenies, kjo Qeveri, gjithnjë i gënjen qytetarët për liberalizim vizash pikërisht për të ikur nga mjerimi më të cilin përballen.

Kosovës, vendit tonë, i duhet një Qeveri që i minimalizon shpenzimet e veta për t’i shpërndarë ato para ne vend të duhur. Para fukosimit në shpenzime enorme për dreka e darka zyrtare na duhet fukosimi te sofrat e varfëra për të siguruar ushqimin e domosdoshëm e minimumin jetik. E kjo Qeveri nuk e ka këtë as synim, as vullnet e as nuk shqetsohet për këtë.

Sot, në ditën e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media për të folur mbi pamjaftueshmërinë e kësaj Kushtetute dhe shkeljet që po kësaj i kanë bërë zyrtarët dhe institucionet më të larta të vetë shtetit të Kosovës.

Anëtarja e Kryesisë dhe deputetja Albulena Haxhiu foli në lidhje me vërejtjet dhe mungesat e Kushtetutës së Republikës së Kosovës.

“Në dekadën e parë të Kushtetutës së Republikës së Kosovës nuk kemi se si mos t’i theksojmë pengesat e vazhdueshme të kësaj Kushtetute që ishte kompromis dhe jo shprehje e vullnetit publik e demokratik. Pra në draftimin e Kushtetutës, nuk u respektua parimi i kontraktualizmit, pra që Kushtetuta të ishte një kontratë e përbashkët, që do të shprehte vullnetin e përgjithshëm pra për shkrimin e saj do të duhej të pytej secili! Sepse është akti më i lartë!Por në fakt në Kosovë, Kushtetuta nuk është akti më i lartë sepse mbi të e kemi pasur në vazhdimësi pakon e Ahtisarit!”, tha Albulena Haxhiu.

Ajo gjithashtu foli edhe për pengesat, që një njërën anë dalin nga e drejta e vetos që shpesh duket si diktaturë e pakicës duke theksuar kështu se janë 10 vende të garantuara për përfaqësuesit serb të cilat pastaj pamundësojnë çfarëdo ndryshimi pozitiv, dhe në anën tjetër mungesa e të drejtës për referendum që mbyt demokracinë në vend.

Anëtari i Kryesisë dhe deputeti Sami Kurteshi foli për shkeljet që janë bërë Kushtetutës së Republikës së Kosovës nga vetë krerët e institucioneve që nga themelimi i saj. Duke filluar nga vetë momenti i miratimit, pa të drejtë diskutimi nga deputetët e Kuvendit, momenti paraqitjes, jo nga Kryesuesi i Kuvendit por nga Kryeministri, atë kohë Thaçi, ishte shkelje më vete si dhe miratimi i Flamurit të Republikës ishte momenti i veçantë tjetër i shkeljes.

Sami Kurteshi foli gjithashtu edhe për shkeljet veç e veç që ka bërë Kuvendi, Presidenti, Qeveria, Kryeministri dhe vetë Gjykata Kushtetuese.

“Madje edhe vetë ata që kanë pasur për mission mbrojtjen e Kushtetutës, si Kryetari i GJykatës Kushtetues, i KGJK apo i KPK që nuk e kanë shkelur Kushtetën.Në këtë rast nuk po i shtjellojmë rastet e shkeljeve kushtetuese ndaj individëve, të cilat trajtohen në mënyrë të veçantë, që kanë kryesisht të bëjnë me kufizime të të drejtave dhe lirive themelore të tyre, me rastë të mosrespektimit të parimëve themelore kushtetuese, diskriminimit dhe proporcionalitetit dhe me gjykimin e drejtë”, shtoi Kurteshi.

Ai gjithashtu përmendi marrëveshjet e dëmshme që cenojnë rëndë rendin kushtetues e sovraninitetin e shtetit, përmes marrëveshjes së Zajednicës së komunave serbe dhe marrëveshjes së Demarkacionit me Malin e Zi.

Dekada e dytë, duhet të jetë angazhim shoqëror për të pasur një Kushtetutë që do të jetë shprehje e vullnetit publik e demokratik. Një Kushtetutë që na kthen sovranitetin, integritetin, ushtrinë, demokracinë, barazinë e drejtësinë.

Kryetari i Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Albin Kurti mbajti sot një prezantim në Fondacionin “Jean Jaurès” lidhur me aktualitetin politik në Kosovë dhe çështjet më të rëndësishme ekonomike për vendin. Në këtë prezantim morën pjesë ekspertë dhe funksionarë të lartë në Francë që kanë punuar me rajonin e Ballkanit, si dhe përfaqësues të organizatave të shoqërisë civile, gazetarë dhe studentë e profesionistë shqiptarë që jetojnë në Francë.

Në këtë prezantim Albin Kurti shpalosi gjithashtu qëndrimet dhe alternativat e Lëvizjes sa i përket modelit të zhvillimit ekonomik e social, sistemin e drejtësisë dhe dialogun me Serbinë. Sa i përket këtij të fundit, Kurti theksoi se parimet, kushtet, agjenda dhe formati i dialogut janë më rëndësishme se emrat e përveçëm që marrin pjesë në të dhe faktorët që do të bëjnë ndërmjetësimin. Ai nënvizoi gjithashtu rëndësinë e procesit të integrimit Evropian. Të pranishmit në këtë takim kontribuan në diskutim me pyetje dhe komente të ndryshme.

9 prill 2018
Lëvizja VETËVENDOSJE!

Drejtuesi i Grupit Parlamentar Glauk Konjufca, sot, ka qenë pjesëmarrës në ligjëratën e organizuar nga shoqata e studentëve Balkan Express të mbajtur në Universitetin Amerikan të Kosovës. Tema e kësaj ligjërate ishte “Shtrimi i rrugës drejt së ardhmes: Zhvillimet në mes të Kosovës dhe Malit të Zi”.

Pas aktiviteteve në Paris, Kryetari Albin Kurti dhe Sekretari për Marrëdhënie me Jashtë, Boiken Abazi, vazhduan sot udhëtimin për Bruksel në një vizitë dy ditore për t’u takuar me përfaqësues të Bashkimit Evropian dhe aktivistët e Qendrës së Lëvizjes VETËVENDOSJE! në Belgjikë.

Përfaqësuesit e Lëvizjes u pritën sot në takim nga eurodeputeti Tonino Picula, që kryeson delegacionin e marrëdhënieve të Parlamentit Evropian (PE) me Kosovën, dhe eurodeputeti Igor Soltes, Raportuesi për Kosovën në PE. Në këto takime, ndër të tjera, përfaqësuesit e Lëvizjes ngritën shqetësimin për ultimatumin e dhënë nga Beogradi përmes strukturave paralele në Kosovë për themelimin e njëanshëm të “Zajednicës”, si dhe nevojën për të vlerësuar dialogun e zhvilluar deri më sot me Serbinë dhe për të vendosur një agjendë e format me objektiva e parime të qarta lidhur me dialogun. Kryetari Kurti theksoi gjithashtu domosdoshmërinë për ta zhvilluar debatin mbi dialogun së pari në Kuvendin e Republikës, në vend që të caktohen takime të fshehta Thaçi-Vuçiq të pautorizuara nga Kuvendi.

Në prag të publikimit të Raportit të Progresit për Kosovën u diskutua gjithashtu për rrugën e integrimit evropian dhe liberalizimin vizave, gjendjen socio-ekonomike si dhe luftën ndaj korrupsionit dhe krimit të organizuar, ku Lëvizja ka dhënë prova se ka vullnetin, dijen, vendosmërinë dhe alternativën për të ndërtuar në Kosovë si shtetin e së drejtës po ashtu edhe atë zhvillimor.

10 prill 2018
Lëvizja VETËVENDOSJE!

Sot, Lëvizja VETËVENDOSJE! mbajti konferencë për media në lidhje me luftimin e krimit dhe korrupsionit dhe iniciativën e Agjencisë Kundër Korrupsion për të kufizuar informacionin për publikun rreth pasurisë dhe transaksioneve bankare të personave që mbajnë poste publike. Në konferencë poashtu u fol edhe për gjendjen e bordeve të ndërmarrjeve publike të partizuara edhe më shumë së fundi, pikërisht në kohën kur luftimi i korrupsionit është kusht themelor për liberalizim vizash.

Anëtarja e Kryesisë dhe deputetja Fitore Pacolli rikujtoi se mbi deputetët është bërë presion për të kaluar marrëveshjen e Demarkacionit që i humbi Kosovës 8200 hektarë. Në të njëjtën kohë, Qeveria po mashtron qytetarët për liberalizim vizash, e në anën tjetër nuk ka aspak luftim të krimit të organizuar dhe korrupsionit.

“Paralajmërimi i shefi të Agjencisë Kundër Korrupsion që në ligjin e ri, i cili është pjesë e pakos kundër korrupsion, zyrtarët e lartë të kenë mundësi të mbajnë fshehur për publikun transaksionet bankare dhe paratë e gatshme tregon se këtu nuk ka qëllim të luftohet korrupsioni. Për më tepër kjo iniciativë ka për qëllim të fsheh pasurimin pa bazë të zyrtarëve publik. Kjo iniciativë vie në momentin kur në kuvend Lëvizja VETËVENDOSJE ka proceduar projektligjin për shqyrtimin dhe vërtetimin e pasurisë së pajustifikuar”, tha Pacolli gjatë konferencës.

Në kuadër të kësaj mendësie qeverisëse, ajo foli edhe për avazin e njejtë të kapjes së ndërmarrejeve publike edhe nga Qeveria aktuale.

“Që nga shpallja e pavarësisë bordet e ndërmarrjeve publike janë përdorur dhe po vazhdojnë të përdoren për interesa të klaneve korruptive brenda partive politike në pushtet. Fillimisht bordet e ndërmarrjeve publike u mbushën me njerëz shumica të PDK-së dhe LDK-së, pastaj të PDK-së, dhe në vitet e fundit në versionin LDK-PDK dhe me këtë qeveri i shtohen AAK – NISMA. Bordet e mbushura me njerëz lehtë të manipulueshëm ka bërë që performaca e ndërmarrjeve publike të jetë gjithnjë në rënie dhe të ofrojnë shërbime gjithnjë më të dobëta”, shtoi Fitore Pacolli.

Në bordin mbikëqyrës të Trepcës janë emëruar jashtëligjshëm 6 anëtarë të bordit. Përveç se anëtarët e emëruar janë njerëz partiak të cilët kanë poste politike për më keq mbi të gjitha janë jo profesionist dhe pa përvojë për të kryer detyrat e anëtarit të bordit. Dy shembujt më flagrantë janë:

1. FERIZ FETAHU, i moshës rreth të 70 i pensionuar. Anëtarë i NISMA dhe kandidat për asamble të Mitrovicës. Ish punëtor i Trepcës në të kaluarën në pozitën e një mbikëqyrësi të gardës për sigurinë e objekteve dhe aseteve të Trepçës.

2. ARDIAN SYLA

I cili karrierën e tij e ka filluar në Hotel Victory pronë e biznismenit Bedri Selmani. I afërt me Kadri Veselin. Pa përvojë punë në pozitë të lartë në sektorin publik.

Njëjtë është vepruar edhe me bordin e Telekomit. Menjëherë bordi i Telekomit emëroj në mbledhjen e parë të mbajtur dje ushtrues të detyrës se bordit të telekomit Zeqir Kiçina, anëtarë dhe kandidat i AAK në Drenas.

Ditë më parë Agjencia e Statistikave të Kosovës nxori raportin e mirëqenies sociale ku thuhet se në Kosovë, edhe sipas shifrave zyrtare papunësia është rritur.  Mbi 17% e qytetarëve të Republikës së Kosovës kalojnë ditën me më pak se 2 euro në ditë.

Sipër qytetarëve të varfër kemi pushtetarët super të pasur me shpenzime e privilegje që në rrallë vende mund t’i hasim.

Qeveria e Kryeministrit Haradinaj vetëm për paga merr nga buxheti i varfër i Republikës 4 milionë 374 mijë euro. Në kohën kur në Kosovë rritet gjithnjë e më shumë varfëria, Kryeministri ia rriti vetës dhe kabinietit të tij pagën deri në 100%.

Mirëpo, kjo Qeveri nuk shquhet vetëm për paga të mëdha, por edhe për një kabinet qeveritar jashtëzakonisht të madh. Ajo numëron hiq më pak se 5 zv.kryeministra, 21 ministra, 82 zv.ministra e më shumë, 120 këshilltarë e mbi 400 asistentë, shoferë e trupëroje. Me shumë saktësi mund të themi se ky është kabineti më i madh në Evropë.

Sikur të mos u mjaftonin pagat, kabineti qeveritar është i zhytur në shpenzim enorme, për dreka e darka pavarësisht se shumë familje nuk arrijnë ta sigurojnë kafshatën e tyre për mbijetesë.

Një Qeveri me mendësi të tillë, me komoditetin e jetën luksoze, natyrshëm nuk mund të mendojë për qytetarin e varfër, të pastrehë, të papunë e pa asnjë perspektivë. Në vend të mirëqenies, kjo Qeveri, gjithnjë i gënjen qytetarët për liberalizim vizash pikërisht për të ikur nga mjerimi më të cilin përballen.

Kosovës, vendit tonë, i duhet një Qeveri që i minimalizon shpenzimet e veta për t’i shpërndarë ato para ne vend të duhur. Para fukosimit në shpenzime enorme për dreka e darka zyrtare na duhet fukosimi te sofrat e varfëra për të siguruar ushqimin e domosdoshëm e minimumin jetik. E kjo Qeveri nuk e ka këtë as synim, as vullnet e as nuk shqetsohet për këtë.

Në 1 prill, aktivistët e Lëvizjes VETËVENDOSJE! nëpërmjet një aksioni simbolik ja kujtuan të vërtetat e kësaj dite kryeministrit Haradinaj. Para objektit të Qeverisë së Kosovës, nëpërmjet shpalimit të një panoje, aktivistët tanë thanë se si kjo qeveri ka premtuar 80 mijë vende pune, zvogëlim të administratës dhe lëvizjen e lirë, pa viza brenda tre muajve.

Ky kryeministër u zotua që edhe do ta mbronte territorin e Republikës, gjegjësisht 8,200 hektarët e rrezikuar nga Marrëveshja për ‘Demarkacionin’ me Malin e Zi. Asnjërën prej këtyre nuk e bëri!

Aktivistja, Arta Berisha në fjalën e saj pas aktivitetit ndër të tjera tha: “Qeveritarët na kishin thënë se do të siguronin 80 mijë vende pune vetëm në vitin e parë teksa ne anën tjetër, jo që nuk ka vende të reja pune, por po përballemi me ikje masive të të rinjve nga Kosova në mungesë perspektive.”

Për t’i mos i mjaftuar kjo kryeministrit, ajo shtoi edhe: “Po ashtu ky Kryeministër kishte premtuar zvogëlim të administratës, por një gjë e tillë as që u përmend më, madje e vetmja gjë që bëri kjo Qeveri ishte shifra enorme e zëvendës-ministrave, 82 sosh.” Sigurisht që edhe rritja e rrogave për 30% dhe pensionet për 25%, edhe mirëqenia e qytetarëve janë të vërteta vetëm sot, në simbolikën e 1 prillit.

Derisa Kryeprokurori i Shtetit Aleksandër Lumezi në Pallatin e Drejtësisë po shaploste, sipas tij, sukseset,  për luftën ndaj korrupsionit si kusht për liberalzimin e vizave, aktivistët e Lëvizjes zhvilluan një aksion simbolik jashtë kësaj ndërtese.

“Një kryeprokuror i cili nuk e ka asnjë ndjekje të nivelit të lartë institucional për korrupsion është veçse një mace e vogël përballë minjëve të mëdhenjë të nëntokës”, tha aktivistja Aurora Mullatahiri në prononcimin rreth këtij aktiviteti.

Ajo shtoi se të gjithë jemi dëshmitarë që krimi në Kosovë përveç se po lulëzon, ai është në bashkpunim të plotë më prokurorët dhe gjykatësit të cilët në rastin më të mirë heshtin dhe nuk ndërmarrin veprim karshi këtij krimi kur nuk janë bashkëpunëtor në të.

Kosova ka nevojë për drejtësi, ka nevojë për prokurorë të cilët janë të aftë dhe të guximshëm që ta luftojnë krimin e organizuar të nëntokës i cili çdo ditë e më shumë ngre kokën mbi tokë në formën e drejtuesve institucional.

9 observime nga Konsiderata Mjeko-Ligjore dhe Përfundimet e Raportit të Autopsisë të doktorëve Besim Ymaj dhe Besim Latifaj mbi vdekjen e dhunshme të Astrit Deharit në burgun e Prizrenit

1. Dëmtimet në gojë dhe asfiksia:

Nga raporti: “Në bazë të pamjes dhe lokalizimit topografik të lëndimeve në rrënjën e gjuhës dhe të kavitetit të gojës, me lehtësi mund të rikonstruktohet mënyra e shkaktimit të lëndimeve. Mbyllja e laringut (me fundin e gojës), një ngulfatje e tillë kryhet gjate dhunimit zakonisht me qëllim të pengimit të britmës për ndihmë të viktimes së sulmuar tek të rriturit. Asfiksi mekanike e shkaktuar nga mbyllja e vrimës së gojës pa mbyllur vrimat e hundës nuk para ndodhin zakonisht.”

Pra, së pari, është goxha e pamundur që Astriti ta ketë ngjeshur vetë shishen në fytin e tij duke çarë rrënjët e gjuhës së vet dhe duke i rezistuar gjithë kësaj dhimbjeje e duke vazhduar ta mbajë shishen e plastikës në gojë deri në asfiksi. Ajo çka po thonë doktorët është se ka shumë mundësi që për ta finalizuar asfiksinë ia kanë mbyllur edhe vrimat e hundës me jastëkun që gjendej aty. Sipas raportiti thuhet:

“Të dhënave të vendit të ngjarjes, studimi kriminalistiko-mjekoligjor i objekteve të fiksuara në foto në dyshemenë e dhomës së paraburgimit, (vlerësim nëpërmjet fotove te vëna në dispozicion) një jastek në dysheme me mbetje jarge …… (send i butë i perdorur në të cilin vihen re njolla peshtyme të lena nga viktima në çastet e vdekjes…) mund të kete kontribuar në rezultatin perfundimtar të menyres dhe natyrës së kesaj asfiksie mekanike.”

2. Lëndimet në pjesën e djathtë të qafës:

Nga raporti: “Zakonisht në vetëdëmtime plagët e qafës më shpesh lokalizohen në pjesën e përparme dhe anësore majtas kur viktima ka aktive dorën e djathtë dhe anasjelltas, si dhe me drejtim nga lart-poshtë ….!”

Çfarë janë duke thënë dy mjekët ligjor të familjes në këtë rast është se nuk ka shpjegim se si Astriti, i cili NUK ishte mëngjarash dhe në fakt përdorte dorën e djathtë, t’i ketë shkaktuar vetë këto lëndime në pjesën e djathtë të qafës (poshtë nofullës). Lëndimet që paraqiten në pjesën e djathtë të qafës së Astritit (lëndime që duket se janë bërë me brisk roje) do kishin kuptim (deri diku) të ishin vetëlëndime nëse Astriti do të kishte qenë mëngjarash, por Astriti përdorte dorën e djathtë. Për më tepër, drejtimi i prerjeve të këtyre lëndimeve është horizontal – përreth qafës – dhe jo vertikal (nga lart-poshtë ose nga poshtë-lart). Prandaj, nisur nga pozicioni i këtyre lëndimeve në qafë si dhe nga orientimi i prerjeve në këto lëndime, duket se Astriti nuk ia ka bërë vetes ato.

3. Katër shenjat në ballë dhe doreza e hekurit:

Nga raporti: “Dëmtimet në kokë, dërmishjet në pjesen e përparne të kokës të vendosura afër njëra-tjetrës në një diametër rreth 4 cm mund të jenë shkaktuar nga një mjet i fort mbretës, demtimi ekimotik perfshin indet nënlëkurore të skalpit në kete nivel deri në kocken e kokës pa frakturë”.

Jo zyrtarsht, të dy doktorët e familjes janë shprehur se këto katër lëndime (dërmishje) rrethore në ballë ngjajnë si pasojë e një goditjeje me dorezë hekuri. Gjithashtu, në udhëtimin disa ditor që avokati Tomë Gashi bëri në Hagë në dhjetor të vitit 2016, kolegët (miqtë) e tij ndërkombëtarë mjeko-ligjor që panë raportin e autopsisë i thanë në mënyrë joformale se ky është një rast tipik vrasjeje në burg dhe se katër shenjat që Astriti ka në ballë te rrënjët e flokëve janë shkaktuar nga një dorezë metalike (boks i hekurit) me të cilën dikush e ka goditur.

4. Lëndimet përcaktohen si shenja vetëmbrojtjeje:

Nga raporti: “Lëndimet në kokë, në parakrahun e majtë dhe në faqen e jashtme të poshtme të parakrahut të dorës së djathte, anën e djathtë të qafës, këndin e nofullës së poshtme jane shkaktuar me mjete të fortë dhe keto klasifikohen si lëndime trupore me natyre me shume si shenja të vetëmbrojtjese.”

Për të gjitha këto lëndime mjekët ligjor janë duke thënë se janë shkaktuar në ballafaqim e sipër me persona të tjerë.

5. Mjekët ligjor të familjes nuk u lejuan kurrë në vendngjarje:

Kjo përbën një shkelje flagrante të procedurave mjeko-ligjore dhe analizave kriminalistike duke ia pamundësuar mjekëve të familjes të bëjnë analizat në vendngjarje si dhe duke ia pamundësuar analizat e provave fizike të gjetura në vendngjarje. Nëse pushteti nuk kishte diçka për të fshehur, nuk ka patur arsye për ta bërë këtë shkelje flagrante.

6. Plani operativ i hetimeve nuk u shtrua kurrë si hetim për një vdekje të dhunshme:

Nga raporti: “I gjithë plani hetimor–operativ duhej të shtrihej që në fillim si një vdekje e dhunshme gjersa janë konstatuar dëmtime traumatike, duke evituar mendimet paraprake sepse një orientim jo profesional është shume i keq në kete proces.”

Mjekët e familjes janë duke thënë se policia dhe hetuesia nuk e analizuan kurrë këtë rast, në asnjë moment e që prej fillimit, si rast i një vrasjeje të mundshme. Mënyra e hetimit e ka paragjykuar që në start si vetëvrasje këtë rast duke mos ndjekur procedurat e rregullta që do duhej të ishin ndjekur në rastin e dyshimit për një vrasje. Ky lloj hetimi paragjykues ka ndikuar në çdo hap të procesit duke e orientuar atë.

7. Mungesa e ndihmës së shpejtë adekuate:

Nga raporti: “Në kontaktin e parë me ndodhinë e ngjarjes sipas materialeve të çështjes dhe dëshmive të dhëna ka paqartësi dhe kontradikta në lidhje me prezencën apo jo të shenjave të jetes. Nese ka patur shenja jete (puls dhe frymëmarrje sipas personelit mjekesor) dhënia e ndihmës së mundshme mjekësore nuk ka qene në nivelin e duhur. Interesi mjeko-ligjor fokusohet kryesisht te vendi ku është gjetur kufoma në vendin e ngjarjes, si dhe duart e viktimës duhej të ishin mbeshtjellur me qese të bardhe që te mos humbasin provat.”

Kjo të bën të dyshosh pse ndihma e shpejtë nuk është dhënë shpejtë dhe ashtu siç duhet?

8. Oraret e mbërritjes në spital në raportin e Spitalit janë korrigjuar (rishkruar) me dorë:
Dy orare janë rishkruar me dorë në raportet e mjekëve, duke e bërë të pamundur deshifrimin e orarit të shënuar fillimisht lidhur me orën e mbërritjes së Astritit në spital dhe orën e vdekjes së tij. Dy oraret e korrigjuara me dorë janë te Raporti Mjekësor Specialistik i Spitalit Rajonal të Prizrenit, ku duket se ora e paraqitjes së Astritit në Spital është ndryshuar me dorë.

9. Pesë muaj më vonë, Naser Makolli, shoku i dhomës së Astrit Deharit gjendet i vdekur në burg

Sipas deklaratës së tij të parë, një prej shokëve të qelisë së Astrit Deharit, Naser Makolli, ishte personi i parë që e gjeti Astritin në qeli të shtrirë në tokë. Sipas deklaratës së parë të Naser Makollit, ai ka thënë se u përpoq t’i jepte Astritit ndihmën e parë. Në ri-intervistim ai ndryshon deklaratën duke folur edhe për frikën që kishte nëse e merr policia në pyetje – kjo është e shënuar edhe në raportin e autopsisë së mjekëve të familjes. Ka deklarata kontradiktore lidhur me atë se kush ia ka hequr Astritit shishen nga goja dhe kush i ka dhënë ndihmën e parë (Naser Makolli apo gardiani). Më tej, Naser Makolli, që duket të jetë dëshmitari kryesor i këtij rasti, gjendet i vdekur në burg në 4 prill 2017.

Në datën 14 prill 2017, Zyra e Kryeministrit të Kosovës kthen përgjigje zyrtarisht se refuzon kërkesën e familjes për hetim ndërkombëtar. Këtë përgjigje Zyra e Kryeministrit ia kthen fillimisht Ministrisë së Dretësisë, znj. Dhurata Hoxha, më tej në datën 3 maj 2017 ia kthen edhe avokatit të familjes Tomë Gashit.

Me rastin e 8 Marsit, Ditës Ndërkombëtare të Gruas, Lëvizja VETËVENDOSJE! ka ndërmarrur aktivitete e aksione të ndryshme, duke adresuar gjendjen e rëndë në përgjithësi të Gruas në Kosovë dhe veçmas trajtimin e dhunës në familje me theks të veçantë dhunën ndaj Grave.

Të dhënat shqetësuese për dhunën ndaj grave në familje e bëjnë të domosdoshme vënien e kësaj çështje si prioritet në agjendën e punës së institucioneve të ndryshme publike, qofshin qendrore apo lokale. Statistikat flasin se mbi 40% e grave përjetojnë dhunë në familje, 1200 raste të dhunës në familje janë raportuar në 2017-ën, ndërsa 5 gra janë vrarë që nga viti 2016 nga dhuna e ushtruar në familje.
Këto shifra duhet të vejnë në lëvizje të gjithë, e veçmas institucionet shtetërore, që të ndërmarrin masa dhe veprime konkrete për parandalimin e dhunës në familje, e veçmas të dhunës ndaj grave.

Në funksion të kësaj dhe brenda rolit të pushtetit lokal, në komuna të ndryshme të Republikës, asambleistët e Lëvizjes VETËVENDOSJE! kanë iniciuar kërkesën e thirrjes së seancave të jashtëzakonshme të kuvendeve komunale, me vetëm një pikë të rendit të ditës “Dhuna në familje, me theks të veçantë dhuna ndaj grave”.

Me këtë rast, në Kuvendin Komunal të Prishtinës, Gjakovës, Gjilanit, Vitisë, Shtimes, Kastriotit, Skenderajt dhe Kaçanikut janë mbledhur nënshkrimet e mjaftueshme dhe janë thirrur seanca të jashtëzakonshme, në të cilat është diskutuar për pabarazinë gjinore në përgjithësi dhe për dhunën ndaj grave në veçanti. Fatkeqësisht, përkundër që ishte përmbushur kushti i thirrjes së mbledhjes së kuvendit komunal në komunën e Kaçanikut, seanca u pamundësua nga bojkotimi i asambleistëve të PDK-së.

Mospjesëmarrja e organizuar e asambleistëve të PDK-së në Kaçanik flet shumë për qasjen moskokëçarëse të kësaj partie politike ndaj kësaj dukurie.

Pas diskutimeve të shumta nga ana e kuvendarëve lokalë, kuvendet komunale kanë miratuar deklarata dhe rekomandime konkrete në drejtim të përmirësimit të gjendjes së grave. Përgjithësisht deklaratat dhe rekomandimet e miratuara njohin dhe pranojnë si shqetësuese gjendjen e gruas dhe e të qenurit të saj e parambrojtur nga lehtësia e padurueshme e dhunës dhe e shtypjes brenda shoqërisë sonë.

Kuvendarët lokalë, brenda rolit dhe përgjegjësive të kuvendeve komunale kanë identifikuar masa nga më të ndryshmet për të shprehur përkushtimin për t’u angazhuar në vazhdimësi për adresimin e dhunës në familje dhe parandalimin e saj, në bazë të kompetencave që ka komuna, si dhe në funksion të rritjes së vetëdijes institucionale dhe shoqërore mbi dhunën në familje. Kështu, kanë listuar veprime të caktuara si në vijim:

– Raportim në baza të rregullta në Këshillit Komunal për Siguri në Bashkësi për rastet e dhunës në familje;
– Fuqizimi i mekanizmit Kundër Dhunës në Familje dhe raportimi një herë në vit në Asamble;
– Në raportimin e komandantit të stacionit të Policisë së Kosovës në komunë, të ketë informim të veçantë për dhunën në familje. Po ashtu, Policia e Kosovës të sigurojë linjë të veçantë telefonike për raportimin e dhunës në familje;
– Të shtohet përkrahja nga qeveria komunale për organizatat joqeveritare që merren me mbrojtjen e grave nga dhuna;
– Profesionalizimi i stafit për Punë dhe Mirëqenie Sociale që do të merrej me gratë viktima të dhunës në familje;
– Krijimin komisioneve që do vlerësonin gjendjen e shfrytëzuesve aktual të banesave sociale, në mënyrë që këto banesa t’i kthehen Qendrës për Punë dhe Mirëqenie Sociale për nevojat e saja edhe për gratë viktima të dhunës;
– Shqyrtimi i mundësive që nga të hyrat vetanake të krijohet një fond i posaçëm për t’iu dalë në ndihmë grave viktima të dhunës në familje.
– Të fuqizohet mekanizmi për koordinim në Komunë mbi dhunën në familje, me qëllim që të përmirësohet koordinimi midis institucioneve përkatëse dhe të ofrohet një qasje e përmirësuar për raportim nga Njësia për të Drejta e Njeriut dhe Barazi Gjinore.
– Të organizohen fushata sensibilizuese dhe ndërgjegjësuese kundër dhunës ndaj grave, përmes punëtorive të ndryshme, e programeve në institucionet arsimore

Në ndërkohë, në komunën e Prizrenit janë zhvilluar aktivitete tjera, ku Kryetari i Komunës ka takuar gratë punonjëse të komunës me të cilat ka bashkëbiseduar për sfidat dhe pengesat që përballin gratë punonjëse gjatë angazhimit të tyre. Ndërkaq, në Besianë, Qendra e lëvizjes VETËVENDOSJE! ka organizuar tryezë të rrumbullakët me asambleistë, struktura lokale dhe OJQ, ku u diskutua për dhunën ndaj gruas.
Në këtë tryeze u konstatua, se ndër shkaqet kryesore të dhunës është gjendja e rënduar ekonomike dhe veçanërisht niveli i ulët i grave të punësuara. Potenciali i grave nënvlerësohet dhe nuk kanë hapësirën e duhur për të shfaqur talentet dhe kapacitetet e tyre për punë. Përveç dhunës fizike, problem që kalohet e nuk raportohet, është dhuna psikologjike që ushtrohet ndaj grave. Kurse përfaqësimi i grave në nivel të qeverisjes lokale është shumë i vogël.

Aktivistet dhe aktivistët e Lëvizjes VETËVENDOSJE! më 8 mars në ditën ndërkombëtare të gruas, kanë zhvilluar një aksion simbolik duke shkruar tri parulla afër godinës së Qeverisë së Kosovës. Në mure u shkruan këto parulla.

SËRISH VJEN MARSI
ÇDO DITË ËSHTË 8 MARSI

BURRAT NËN HIJE,
LOZIN, KUVENDOJNË,
PIKA QË S’U BIE,
SE NGA GRATË RROJNË!

PAVARËSIA NUK MJAFTON
BUKË DHE TRËNDAFILA

Pas shkrimit të këtyre tri parullave aktivistja Albana Gashi u prononcua për media. Më poshtë fjalimi i saj:

Të jesh grua në Kosovë është barrë e rëndë. Të jesh grua e varfër në Kosovë është rraskapitëse.

Sfera private nuk do të duhej të përbente alibi për ta legjitimuar shdërrimin e njeriut në objekt.
Sfera private ku funksionon familja nuk e bën pronë private njeriun, pra as gruan. Askush s’ka të drejta më shumë mbi asnjë grua, perveç vetes së saj.
Mbyllja brenda shtëpise sot nuk është vetëm si burim i një shoqerie që nuk po shpëton dot nga e kaluara e saj por edhe një problem themelor i modelit ekonomik e institucional që i është imponuar Kosoves dhe që mirëmbahet nga konjuktura e pushtetit.

Privatizimi i ndërrmarrjeve të prodhimit dhe korrupsioni që buron prej këtij procesi si dhe kapje e shtetit i kanë pakësuar me së shumti vendet e punës për gratë.

Modeli neoliberal ku gjithcka shitet tepër lirë dhe shpejt ka reduktuar ne minimum pjesëmarrjen e gruas në jetën e punës dhe angazhimit ekonomik.

Ne sot, në Ditën ndërkombëtare të Gruas e shohim ashtu siç edhe ka nisur. Kjo ditë i takon grave punëtore. Tek ne gratë e punësuara janë pak. Sipas një raporti të publikuar së fundi janë vetëm 12 për qind të punësuara. Këtu natyrisht që flitet për diskriminim të madh, por kjo është edhe varfëri. Kjo vjen si pasokë e sistemit patriarkal por edhe për shkak të modelit ekonomik neoliberal.

Papunësia në Kosovë është e lartë. Por fakti që papunësia është e lartë nuk do të thotë se gratë po rrijnë si në pushim. Jo, ato i mbulojnë shumicën e punëve në shtëpi dhe organizimin e jetës. Ta organizosh jetën derisa të mungojnë mjetet e jetesës është punë e rëndë. E në Kosovë mungojnë sepse Kosova është e zhytur thellë në varfëri.

8 Marsi pra, për ne është dita e gruas së varfër, e gruas rome, e gruas së privuar nga arsimi, e lypëses, e të papunës, e të abuzuarës, asaj që shfrytëzohet, asaj që paragjykohet. 8 Marsi është i të gjitha atyre grave të përjashtuara nga të gjitha të drejtat e garantuara.
Prandaj jemi këtu të themi që ligji nuk mjaton, pavarësia nuk mjafton, përfaqësimi nuk mjafton, na duhet pjesëmarrja dhe pjesëmarrje e madhe. Na duhet barazi. Na duhet drejtësi.

Ligji na i garanton të drejtat, me ligj mbrohemi prej dhunës por gjendja nuk po ndryshon.
Vetëm 12% e grave në moshe pune janë të punësuara.

Vetëm 12% e pronave janë në pronësi të grave.

As 10% e bizneseve nuk udhëhiqen nga gratë.

Vetëm 3% e kredive të bizneseve u jepen grave.

40% e grave të punësuara janë në sektorin e shëndetësisë e arsimit ku janë pagat më të ulëta.

Mbi 40% e grave përjetojnë dhunë në familje.

Vetëm 19% të të gjithë përfituesve të subvencioneve janë gra.

74% e njerëzve në Kosovë besojnë se gratë i kanë fajet për ngacmimet seksuale.

64.1% e grave në Kosovë kanë përjetuar ngacmim seksual.

1200 raste të dhunës në familje janë raportuar në 2017.

5 gra janë vrarë që nga viti 2016 nga dhuna e ushtruar në familje.

Këto shifra na bëjnë të lëvizim. Të çohemi për veten, për njëra – tjetrën dhe për një jetë më të mirë për gjithsecilin.