Po vazhdon programi për në dy nivelet e shkollës politike të Lëvizjes.

Këtë javë në nivelin politiko-organizativ u mbajtën ligjëratat mbi historinë dhe teoritë e feminizmit.

Nazlie Bala në Prishtinë e Agnesë Kastrati në Ferizaj, paraqitën disa nga tezat kryesore të feminizmit të majtë. Dallimet ideologjike, ato doktrinore si dhe personazhet kryesore që e kanë emërtuar këtë histori të mëdha të përpjekjes dhe sakrificave të jashtëzakonshme.

Në ligjërata u paraqitën çështja e gruas, historiku mbi lëvizjet feministe në botë, lëvizja në Kosovë, Valët e feminizmit dhe çështjet që lëvizjet feministe patën në qendër të angazhimit mbi situatat politiko-shoqërore që nxitën e formësuan aktivizmin feminist.

Po ashtu ligjërueset paraqitën dhe angazhimin e grave shqiptare si pjesë kruciale e luftës së UÇK-së e veçanërisht e organizatave ilegale që vepruan në Kosovë dhe i paraprinë luftës.

Në Nivelin Teorik, profesor Gent Carrabregu vijoi ligjëratat në kursin e Logjikës formale. U paraqitën përveç koncepteve themelore dhe shembuj e ushtrime të silogjizmave aristotelian.

Ndërsa në kuadër të ligjëratave mbi shkencat politike, profesor Armend Mazreku ligjëroi mbi teoritë e liberalizmit si një nga shkollat e mëdha të mendimit politik e shoqëror. Si dhe mbi filozofët anglezë që e themeluan dhe përfaqësojnë këtë shkollë si Thomas Hobbes e John Locke. I pari paraprirës i liberalizmit dhe i dyti themelues i liberalizimit.

U diskutua gjatë ligjëratës mbi ato që ende sot i kemi të trashëguara në sistemet tona të demokracisë liberale përfaqësuese, kontratën sociale, teoritë e qeverisjes liberale, si dhe konceptet themelore të të drejtave të individuale, atyre pronësore, konceptin e ndarjes së pushteteve.

Shkolla politike e Lëvizjes vijon javën e ardhshme me ligjërata në të dyja nivelet e saj.

Shkolla Politike

Lëvizja VETËVENDOSJE!

Sot, në zyret e Lëvizjes VETËVENDOSJE! Sekretari Organizativ, Alim Rama, së bashku me Sekretarin Për Marrëdhënie Ndërkombëtare, Hajrulla Çeku, dhe anëtaren e këtij sekretariati Anila Vrajolli, mirëpritën një delegacion të partisë LSDM nga Maqedonia e Veriut, të përbërë nga Sekretari i Përgjithshëm, z. Mile Zechevikj, Sekretari Ndërkombëtar, z. Bojan Marichikj dhe Kryetari i Forumit Rinor, z. Marko Mihailoski.

Në këtë takim miqësor u diskutua për zhvillimet politike në dy vendet tona dhe në rajon përgjithësisht. U theksua rëndësia e bashkëpunimit ndërmjet dy subjekteve tona që njëherazi janë edhe anëtare të përbashkëta në platformat e ndryshme socialdemokrate nëpër botë. Bashkë konstatuam nevojën për vazhdimin e rrugës së bashkëpunimit mes dy organizatave sikurse e kemi mes dy forumeve tona rinore.

Takimin e përmbyllëm duke diskutuar ngjarjet e ardhshme në të cilat do të jemi së bashku dhe hapat e tjerë për thellimin e bashkëpunimit gjithnjë nën dritën e socialdemokracisë.

42 vjet nga rënia e tre dëshmorëve të kombit Jusuf e Bardhosh Gërvalla dhe Kadri Zeka.

Një delegacion i prirë nga Presidentja Vjosa Osmani, Zëvendëskryeministrja, Donika Gërvalla, Kryekuvendari Glauk Konjufca, bashkë me kryetarë të komunave nga radhët tona, ministra të kabinetit qeverisës, deputetë, veprimtarë, aktivistë e anëtarë të Lëvizjes VETËVENDOSJE!, bënë homazhe në vendlindjen e vëllezërve Gërvalla në Dubovik te memoriali dhe vizituan shtëpinë muze.

Jusuf e Bardhosh Gërvalla dhe Kadri Zeka si veprimtarë të shquar të çështjes kombëtare u vranë nga shërbimi sekret jugosllav 42 vite më parë në Shtutgart të Gjermanisë. Vrasja e tyre, për të cilën ende nuk është hetuar apo dënuar dikush, kishte për qëllim goditjen e përpjekjes së popullit shqiptar për t’u organizuar e dalë nga robëria. Jusufi, Bardhoshi dhe Kadriu asokohe po bashkonin shqiptarët, organizatat e tyre, dhe po frymëzonin jetën politike e kulturore duke ndërtuar një bazë të shëndoshë për një vetëdije më të lartë shoqërore e politike të shqiptarëve, andaj edhe u vranë nga regjimi jugosllav i dominuar nga Serbia në atë kohë.

Presidentja Osmani tha se vrasja e Jusuf e Bardhosh Gërvallës dhe Kadri Zekës rizgjoi ndjenjën e atdhetarizmit ndër shqiptar.

“17 janari është ditë e humbjeve të mëdha për popullin shqiptar e për Kosovën në veçanti. Në këtë datë, 42 vite më parë, u vranë Jusuf e Bardhosh Gërvalla dhe Kadri Zeka, duke i dhënë kështu një goditje të madhe sakrificës së popullit tonë për liri por njëkohësisht duke e rizgjuar ndjenjën e atdhetarizmit dhe sakrificës së miliona shqiptarëve gjithandej, të cilët me vite më radhë kontribuuan për lirinë e Kosovës”, tha Presidentja Osmani.

Kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, tha se Jusuf e Bardhosh Gërvalla dhe Kadri Zeka, kishin synim lirinë e Kosovës, teksa ata i quajti pararendës të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

“Ata kishin dy qëllime madhore të cilat duhet t’i kujtojmë e të cilat kanë peshë dhe rëndësi shumë të madhe për historinë e Kosovës. E para, ata u përpoqën që t’i bashkonin të gjithë, që t’i bashkonin të gjitha organizatat ilegale të cilat synim e kishin lirinë e popullit shqiptar dhe t’i sillnin në një kornizë të vetme, në një organizatë të vetme. Dhe e dyta që kjo liri të vinte përmes çlirimit, përmes përpjekjes së organizuar dhe të armatosur të popullit të Kosovës. Këto qëllime kanë vazhduar përgjatë gjithë kohës dhe pikërisht për këtë arsye unë do t’i quaja Jusuf Gërvallen e Bardhoshin, e po ashtu edhe Kadri Zekën si pararendësit e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Në këtë kuptim ata kanë një peshë të jashtëzakonshme për historinë e Kosovës dhe do të kujtohen e nderohen gjithmonë, u shpreh Konjufca.

Jusufi, Bardhoshi e Kadriu ende vazhdojnë të na frymëzojnë mendjen e të na ngrohin zemrën me krijimtarinë që na e lanë. I përjetshëm do të jetë kujtimi për ta.

25 vjet më parë, me 15 janar 1999, në fshatin Reçak u krye një prej masakrave më të rënda nga lufta e fundit në Kosovë ku 45 shqiptarë civil të paarmatosur u masakruan nga forcat policore, ushtarake dhe paraushtarake serbe. Një ditë pas masakrës, ambasadori i OSBE-së në Kosovë, z. William Walker, e vizitoi vendin ku u krye masakra dhe prej aty krimet serbe u bënë botërisht të njohura duke hapur edhe rrugën për ndërhyrjen e NATO-s. Serbia edhe sot refuzon ta njoh Masakrën e Reçakut dhe e mohon atë. Drejtësia e munguar peshon mbi familjarët e martirëve dhe të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës.

Sot, siç është zakon, Presidentja e Republikës, Vjosa Osmani, Kryeministri, Albin Kurti, dhe Kryekuvendari Glauk Konjufca, bashkë me ministra të kabinetit qeverisës, deputetë të Kuvendit të Kosovës, familjarë të martirëve, veprimtarë, aktivistë e anëtarë të Lëvizjes VETËVENDOSJE! bënë homazhe te Kompleksi Memorial i Masakrës së Reçakut duke kujtuar dhe nderuar martirët dhe dëshmorët e Kosovës.

Presidentja tha se shqiptarët u masakruan duarthatë në mënyrë brutale nga regjimi i Millosheviqit dhe kujtoi e falënderoi ish-ambasadorin William Walker që u bë zë i gjithë shqiptarëve në atë kohë ku siç u shpreh ajo kishim nevojë për mbrojtje ndërkombëtare e nuk kishim zë për ta kërkuar.

Kryeministri Albin Kurti tha se Masakra e Reçakut e bëri të domosdoshëm ndërhyrjen e NATO-s për ta ndalur gjenocidin e Serbisë në Kosovë. Ai kujtoi se William Walker vazhdon të jetë i sulmuar dhe i urryer në Serbi ku ende vazhdon një regjim autoritar me president ish-ministrin e informatave të asaj kohe. Kryeministri Kurti kujtoi edhe 11 ushtarët e UÇK-së që kanë rënë në mbrojtje të trupave të masakruar.

“Masakra e Reçakut këtu e 25 vjet më parë, ku u vranë 45 civilë shqiptarë e tronditi si opinionin publik ndërkombëtar, gjithashtu edhe diplomacinë botërore dhe e bëri të domosdoshëm ndërhyrjen ushtarake të NATO-s për të ndalur gjenocidin e Serbisë në Kosovë. Kur ndodhi masakra e Reçakut, ambasadori William Walker si udhëheqës i misionit të OSBE-së në Kosovë erdhi këtu te fshatarët dhe e foli të vërtetën, tha kjo është masakër dhe krim kundër njerëzimit. E dimë që e vërteta është armiku më i madh i diktatorëve dhe shovinistëve andaj edhe sot e kësaj dite ambasadori William Walker vazhdon të jetë ndërkombëtari më i sulmuar edhe më i urryer në Serbi, ku vazhdon të dominojë një regjim autoritar me ç’rast ish-ministri i informatave të asaj kohe sot është president i Serbisë”.

“Më 15 janar në një dimër jashtëzakonisht të ftohtë pati ndodhur ky krim makabër, ndërkaq varrimi i 45 civilëve ka ndodhur vetëm katër javë më vonë sepse ka pasur luftë të madhe për Kosovën. I kemi edhe 11 ushtarë të UÇK-së që kanë rënë në betejë për mbrojtjen e trupave të masakruar nga Serbia dhe ato katër javë tregojnë se Serbia është përpjekur ta deformojë të vërtetën, ta justifikojë krimin dhe prandaj edhe një herë po e theksoj rëndësinë e të vërtetës të ambasadorit William Walker, të cilit i jemi mirënjohës që në një moment historik për popullin tonë e foli vetëm të vërtetën”, tha Kryeministri Kurti.

Kryekuvendari Glauk Konjufca tha se Masakra e Reçakut i tregoi botës demokratike që të vetëm gjuhë që e njeh Serbia është gjuha e forcës sepse vetëm ajo e ndali atë dhe luftën. Ai theksoi që gjithmonë do të mblidhemi në Reçak për të kujtuar martirët dhe dëshmorët që ranë në përpjekje për të mbrojtur popullatën civile të Reçakut.

Siç është bërë e qartë tanimë, kur nuk kanë lëndë për të dërguar në Gjykatë Kushtetuese, merren me sulme publike dhe shpifje.

Nuk është hera e parë që një zyrtar a përfaqësues i Lëvizjes VETËVENDOSJE! sulmohet me shpifje dhe të pavërteta.

Para disa javësh në një sulm publik të organizuar tre zyrtarë publikë e përfaqësues politikë paraqitën si të vërtetë ndërhyrjen në një vendim të gjykatës komerciale për tenderin e Komunës së Prishtinës për ndërtimin e “Rrugës A ” në Prishtinë. Procesi në fjalë prej kohësh dihej nga çdo i interesuar apo ekspert i fushës se kishte probleme serioze me integritetin e kompanisë fituese. Çështje kjo për të cilën asnjë nga eksponentët në fjalë asnjëherë as u shprehën publikisht as u organizuan për të kërkuar llogari publike.

Kudo në median e shkruar ishte bërë e qartë se kompania fituese e tenderit për “Rrugën A” në Prishtinë ishte në zotërim të personave me dënime penale. Por kjo çuditërisht nuk i preokuponte krerët e Komunës dhe të LDK-së.

E kundërta ndodhi pasi rasti në fjalë u kontestua nga Gjykatën Komerciale dhe punimet u pezulluan. Fajin për këtë pezullim drejtuesit e Komunës dhe LDK ja lënë deputetes së Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Fitore Pacolli. Meqë sipas shortit për gjykimin e kësaj lënde drejtuesit e Gjykatës kishin caktuar gjyqtaren, të afërmen e deputetes tonë.

Për insinuatat e këtyre eksponentëve dhe shpifjeve të tyre publike sot deputetja Fitore Pacolli – Dalipi ushtroi Padi në Gjykatën Themelore.

Midis të tjerash ajo deklaroi për mediat se:

Sot e dorëzova padinë për shpifje dhe fyerje dhe kompensim të dëmit kundër Kryetarit të Komunës së Prishtinës z. Përparim Rama, Kryetarit të Lidhjes Demokratike z. Lumir Abdixhiku dhe deputetes Doarsa Kica Xhelili.

Të tre të paditurit me deklaratat e tyre publike lidhur me vendimin e Gjykatës Komerciale për “Rrugën A”, me veprimet e tyre, duke e dënuar fillimisht faktin biologjik të të qenit motra e gjykatëses Vlora Pacolli, kanë shpifur duke më dëmtuar imazhin si personalitet publik. Që të tre kanë konsumuar veprën e shpifjes dhe fyerjes ndaj meje.

Me shpresë se Gjykata Themelore do ta trajtojë këtë me kohë dhe sipas afateve ligjore urojmë që të shërbejë si rast për të vendosur drejtësinë në situata të tilla.

Lëvizja VETËVENDOSJE!

19 dhjetor 2023

Preambulë

1. Gjendja e grave në Kosovë rëndohet nga përjashtimi ekonomik, mentaliteti shoqëror dhe neglizhenca institucionale.
2. Në ndërveprim me njëra tjetrën, këto tri struktura e ndërtojnë një hierarki pushteti ku grave i imponohet pozita e pabarazisë. Gratë dhe vajzat e vuajnë sot mungesën e parave, e punojnë gjithë ditën në punë e në shtëpi. Ato e pësojnë neglizhencën në vend të mbështetjes institucionale, paragjykimin në vend të solidaritetit shoqëror, përjashtimin në vend të përfshirjes. Në vend të pabarazisë dhe paanësisë në emër të barazisë, meritojmë punë dhe pagë, liri të lëvizjes, të fjalës e veprimit, dhe jetesë në shtet miqësor. 

Praktikja

• Gratë nuk janë të papuna. Ato janë të papunësuara. Më keq, janë të papaguara. Të goditura nga keqpagesa, informaliteti i ekonomisë ose papunësia, ato po gjejnë vetë forma të punësimit. Ose të mbijetesës përmes angazhimit të tyre vetjak. Me gjithë punën e madhe që bëjnë në shtëpi, në tregun informal, ose në punë të nënpaguara, mungon qasja e tyre në financa. Ndërkaq, ato që posedojnë mjete e ndajnë luftën e gruas në shtresa ekonomike. Disa kanë dado, disa janë dado. Të gjitha mund ta njohin diskriminimin por të dytat shumë më mirë.
• Shumica e grave nuk mund të bëjnë baraspeshë të mirë mes jetës dhe punës. Ato janë të shantazhuara me njërën ose tjetrën, ani pse u takojnë të dyja. Kujdesi shtëpiak, e kujdesi ndaj anëtarëve të familjes nuk lidhet me gjininë. Pse duhet t’u mbetet vetëm grave?
• Ato vazhdojnë të thyejnë tabu megjithëse tabutë janë goditur kohë më parë. Ato vazhdojnë të flasin, shkruajnë, krijojnë, shprehen artistikisht, zbulojnë, fitojnë çmime  e medalje, por objekftikohen pavarësisht këtyre arritjeve. Nuk mund të jesh e arritur pa e përmbushur edhe standardin estetik të çfarëdolloj që është në modë. Të qenit grua kushtëzohet nga performanca e feminitetit të fabrikuar social.

• Gratë mund t’i kryejnë dhjetëra shkolla profesionale, dhjetëra trajnime të mbrojtjes dhe të mos ndihen akoma të sigurta. Të rrethuara me dhunë verbale, ngacmime seksuale, përdhunime dhe femicidi.
• Të gjitha këto po i çojnë gratë në ngujim e kufizim. Ne jemi për çlirim. Këto janë kërkesa politike. Ndaj asnjërës nuk jemi indiferente.

Veprimtaria

• Ne jemi vetëvendosëse. Për këtë luftojmë dhe jetojmë. Për jetë me dinjitet. Për kënaqësi dhe barazi. Për vete dhe për njëra-tjetrën.
• Ne mund ta kemi të vështirë se struktura shtypëse është e vjetër mijëra vjet. Por, ne sot e kemi lehtë sepse na udhëheq ideali i grave pioniere që çanë rrugën para nesh që të veprojmë për ato që vijnë pas nesh. 
• Sot e kemi vështirë se s’ka vende pune të mjaftueshme. Por, e kemi më lehtë se paraardhëset tona, sepse sot gratë janë edhe të diplomuara edhe të kualifikuara po aq e më shumë se burrat.
• Sot e kemi vështirë se duhet të kërkojmë shtretër në spitale. Mirësjellje e higjiene, trajtim të dinjitetshëm edhe në proceset obstetrike. Por, ne sot synojmë e luftojmë që ta kemi më të lehtë dhe për këtë jemi të pa kompromise për të drejtat tona riprodhuese. 
• E kemi të vështirë se ende nuk pranohet tërësisht të vendosim për trupat tanë. Por ne e kemi të lehtë se insistojmë në zgjedhjet dhe vendimet tona.  
• Ne e kemi të vështirë se ndërveprojmë me dhunues. Por, e kemi të lehtë se të gjitha jemi bashkë.

Deklaratat

1. Koha e dhunës, e përjashtimit, e diskriminimit ka mbaruar. Kush beson në to e pret pluhuri.
2. Ne ende duhet të numërojmë gratë në politikë derisa numërojmë varret e grave të vrara. Andaj, nuk ka vend për vetëkënaqësi, por vetëm për revoltë. Ne jemi në politikë, aktiviste politike. Kundërshtojmë aktivisht çdo akt të kryer padrejtësisht.    
3. Skeptikët na thonë pse nuk po merreni me këtë lloj padrejtësie. Janë burra kryesisht. Të gjitha idetë që na i japin janë të shkaktuara nga bashkëgjinorët e tyre.
4. Nuk duhet të dridhet zëri i grave teksa denoncojnë. Duhet të dridhen kriminelët që mendojnë të dhunojnë.
5. Sot gratë në Kosovë dhe kudo në botë duhet ta zhdukin një problem që ato nuk e kanë shkaktuar. E kanë pësuar historikisht megjithatë. Derisa burrat janë duke vazhduar jetën dhe përparimet e tyre, ne duhet të ndreqim gabimet e tyre. Pabarazia është problem i burrave. Ata janë krijues të kësaj vepre përbindëshi. që burrat kanë bërë e bëjnë përditë.
6. Ata nuk na akuzojnë dot. Rezistencën e bëjmë. Punët i kryejmë. Dijen e kemi. Guximin e treguam. Në luftë nuk dorëzohemi. Ne do të fitojmë.
7. Burrat nuk i kanë siguruar botës një jetë me dinjitet e barazi. Për këtë ne do të luftojmë. Prandaj ne do të fitojmë.

Teorikja

• Socialdemokracia dhe çlirimi i grave janë koncepte që ne jemi të bindura që kanë një lidhje të fortë me njëra–tjetrën. Socialdemokracia nuk mund ta injorojë çështjen gjinore dhe feminizmi nuk mëton se arrihen idealet feministe pa socialdemokraci. Angazhimi ndaras për to është i mangët. Ne i duam të dyja së bashku. Angazhimi që në qendër ka parimet e socialdemokracisë dhe feminizmit, garanton përparim edhe gjinor edhe shoqëror. Ne, si GVV angazhohemi për të dyja në mënyrë rigoroze.  Feminizmin socialdemokrat e shohim si mundësi për arritjen e çlirimit tonë si gra.
• Idetë që ne si Gra për VETËVENDOSJE! shtyjmë përpara janë kundër diskriminimit dhe për barazi e drejtësi. Angazhimi ynë është për vetëvendosjen si koncept për realizim/plotësim të secilës grua si qytetare me të gjitha mundësitë. Feminizmi i ndërthurur/ndërsektorialiteti është qasja jonë. Sepse synimet tona janë për një shoqëri gjithëpërfshirëse. Jemi vigjilente ndaj secilës pabarazi pavarësisht bazës që ka; Kundër pabarazisë klasore, kombëtare, racore, orientimit seksual apo identitetit gjinor. Nuk  mëtojmë emancipimin shoqëror e gjinor vetëm në një sferë të jetës shoqërore qoftë ajo gjinore, kulturore apo edhe ekonomike. Që emancipimi të jetë i plotë duhet eliminuar secila pabarazi, çfarëdo qoftë ajo. Jemi të vetëdijshme që parakusht që të plotësohen nevojat kolektive të grave është ndryshimi i strukturës shoqërore.
• Vizioni ynë është këmbëngulja tek vlerat universale si barazia, lira e drejtësia.  Angazhimi ynë është për zgjidhjen e problematikeve të spektrit lokal. Ne angazhohemi se pari për veten tonë dhe vendin tonë. Gratë shqiptare kanë bërë vazhdimisht përpjekje të dyfishtë për dekolonizim për kombin e për veten si gra. E njohim secilën betejë që veçmas gratë shqiptare kanë fituar përgjatë historisë. Synojmë t’i ruajmë arritjet e fituara e angazhohemi për të fituar beteja të reja.
• Ne kërkojmë VETËVENDOSJE! veçanërisht për gratë. Feminizmi që e përqafon GVV shkon përtej të drejtave ligjore, kushtetuese. Duam përfaqësim në vendimmarrje, por nuk mjaftohemi me të. Edhe demokraci përfaqësuese edhe demokraci të drejtpërdrejtë. Duam paga të barabartë me burrat për punë të njëjtë. Por, jemi të pakënaqura me aq. Duam punë dhe mirëqenie. Luftojmë për të kontrolluar trupin dhe seksualitetin tonë. Kështu i kemi në duart tona, jetët tona. Feminizmi ynë nuk është një pikë që arrihet por është vijë lineare. Ne vijojmë drejt dhe përpara.
• Solidaritetit ka potencial të madh për të na bashkuar si gra. Solidariteti është mjeti kryesor që mund të na bëjë bashkë si gra. Me qëllim të përbashkët që të dekonstruktojmë rolet gjinore që shërbejnë si burim i shtypjes dhe shfrytëzimit. Solidaritetin do ta përdorim si fuqinë tonë për t’i riorganizuar jetët tona e bashkë me to edhe rendin shoqëror.

Sot u mbajt mbledhja e fundit për vitin 2023 e Këshillit të Përgjithshëm të Lëvizjes VETËVENDOSJE!. Në këtë mbledhje u diskutua për situatën politike dhe për çështje organizative, u miratua planifikimi buxhetor për 2024, Manifesti i GVV-së, dhe raportuan ministrat e kabinetit qeveritar për punën e bërë gjatë këtij viti.

Kryetari i Lëvizjes, njëherazi Kryeministri, Albin Kurti, në fjalën e tij hyrëse foli për aspekte përgatitore organizative që na duhen në nivelin lokal për zgjedhje lokale që po afrojnë dhe për të arriturat e qeverisë që ai drejton për këto 2 vjet e 9 muaj.

Derisa qeveritë as brenda një mandati të plotë nuk arrijnë t’i rrisin të hyrat buxhetore për 15% ne e kemi arritur këtë brenda një viti kalendarik janar-nëntor 2023, tha Kryeministri, Albin Kurti.

“Me politikat tona zhvillimore, të hyrat buxhetore gjatë periudhës janar–nëntor 2023 kanë arritur vlerën prej 2.6 miliardë euro, të hyrat buxhetore, 340 milionë euro ose 15% më shumë në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. A e kuptoni ne po e tejkalojmë veten për 15%. Në vendet e tjera qeveritë as ëndërr s’e shohin dot ta bëjnë brenda mandatit të tyre 15% më shumë se qeveria paraprake në vendin përkatës. Ne vit pas viti, këtë vit 15% më shumë të hyra se vitin e kaluar. Po i them këto se nuk transmetohen siç e dini ju. Për rrjedhojë, buxheti ynë për vitin 2024, i miratuar këtë javë në Kuvend, ka kapur vlerën prej 3 miliardë e 314 milionë euro, i cili paraqet buxhetin më të lartë që ka pasur Kosova ndonjëherë.  Gjithsej, nga fillimi i mandatit në vitin 2021, buxheti është rritur për 860 milionë euro apo 35%.”

Në 2/3 e mandatit kemi dyfishuar numrin e të rinjve të punësuar.

“Është dyfishuar edhe numri i të rinjve të punësuar, ku në fillim të vitit 2021, në fillim të vitit 2021 ishin 28 mijë e 293 persona të rinj, kurse në fund të korrikut 2023 numri i të rinjve të punësuar ishte 60 mijë e 884. Më shumë se dyfish brenda një mandati. Ma gjeni një qeveri jo në Ballkan po edhe në Evropë që e dyfishon, që më shumë se e dyfishon punësimin e të rinjve brenda një mandati për vetëm 2/3 e mandatit”, tha Kryeministri Kurti. 

Më parë nga qeverisja pasuroheshin individët, tash po pasurohet shteti. Nuk ka shtet në rajon e më gjerë që ka rritur BPV për 40% në 5 vjet, siç ka bërë Republika e Kosovës.

“Nga fillimi i mandatit në vitin 2021 buxheti është rritur për 860 milionë euro apo 35%. 2021 – 2024, për 3 vjet, 35% buxhet shtetëror më shumë. Këta para neve e mbani në mend se nuk keni si të mos e mbani në mend se e kemi përjetuar të gjithë në lëkurën tonë, në mendjet tona, e në kockat tona, pasuroheshin individët dhe tash i ka kapë sikleti pse po pasurohet shteti. Se këta janë mësuar individët me u pasuru nga qeverisja. Me neve nuk ndryshojnë kontot individuale por buxheti shtetëror. Viti i ardhshëm është viti i parë ku do të arrihet shifër dyshifrore miliardëshe e BPV-së, do të kalohen 10 miliardë. Në vitin 2020, që ka qenë vit pandemik, BPV ka qenë 6.78 miliardë që i bie një rritje prej 50% e BPV, ndërkaq krahasuar me vitin para-pandemik ku ishte rreth 7 miliardë i bie 40% rritje e BPV për vetëm 5 vjet. Ma gjeni një vend tjetër, jo veç në rajonin e Ballkanit ku BPV i shtetit rritet 40% për 5 vjet. Pra, me neve pasurohet shteti, pasurohet kombi, jo individët e veçantë, por individët qytetar të shtetit tonë në kuptimin universal të fjalës e jo partikular oligarkik të fjalës, prandaj edhe ekziston ky kundërshtim ndaj këtij progresi sepse ekziston një pakicë që po humbë shumë por ne jemi që shumica të fitoj gjithnjë më shumë. Kjo është qeverisja edhe e mirë edhe e drejtë edhe demokratike e juaja e jona e qytetarëve e Lëvizjes VETËVENDOSJE!”, tha Kurti.

Ata që i denigrojnë subvencionet si harxhime koti të buxhetit nuk i kuptojnë nevojat e fëmijëve dhe të pensionistëve, të nënave e të studentëve, të qytetarëve të vendit tonë dhe as nuk i kanë prioritet ato.

“Qeveria jonë me vendime ka shpërndarë 842 milionë euro drejtpërdrejt te qytetarët dhe te familjet e Kosovës. Në këtë shifër përfshihet pakoja më e madhe mbështetëse në rajon sipas Bankës Botërore për të ndihmuar qytetarët në përballje me inflacionin dhe krizën energjetike, si përqindje të Bruto Produktit Vendor, sipas Bankës Botërore. Pra, këtë vit kemi ndarë gati 3 milionë euro për përmirësimin e kushteve të banimit për komunitetet joshumicë në gjendje të rëndë ekonomike dhe sociale. Dhe këtë muaj, do të shtojmë edhe një subvencionim prej 100 eurosh për secilin fëmijë deri në moshën 16 vjeçare, si dhe për secilin pensionist marrës në Republikën tonë. Në lidhje me këtë, si Lëvizje duhet të jemi shumë të qartë për një gjë: Ata që i denigrojnë këto subvencione si harxhim i kotë i buxhetit të shtetit, nuk i kuptojnë nevojat e fëmijëve dhe pensionistëve, të nënave e të studentëve, të qytetarëve të vendit tonë dhe as që i kanë prioritet ato. Ata që i quajnë shtesat për fëmijë “lëmosha”, nuk e kuptojnë obligimin tonë shoqëror për të lehtësuar sadopak barrën e rritjes së një familjeje, barrë e cila bie disproporcionalisht mbi nënat. Ata as nuk e kanë prioritet pavarësinë financiare të grave, 90 mijë prej të cilave kanë hapur llogari bankare për herë të parë në emrat e vet, vetëm për shkak të këtyre shtesave. Që secili fëmijë dhe secili pensionist të përfitojë 100 euro më shumë gjatë festave të fundvitit, falë rritjes sonë rekorde ekonomike dhe buxhetore, nuk quhet lëmoshë por quhet drejtësi.”

Qeverisjet e kaluara për 17 vjet kanë ndërtuar 4  çerdhe për fëmijë. Ne nga marrja e mandatit 4  çerdhe i kemi përfunduar, 26 janë në proces të punës, 3 në proces të adaptimit, 8 në proces të tenderimit. 850% më shumë çerdhe në 2021-2023 sesa në periudhën 2003-2020.

“Nga viti 2003 deri në përfundim të vitit 2020, pra për 17 vite janë ndërtuar gjithsej 4 çerdhe për fëmijë. Për 17 vjet në Kosovë janë ndërtuar 4 çerdhe, 2003-2020. Nga marrja e mandatit tonë 2021 e deri më sot struktura e çerdheve është si vijon: 4 çerdhe të përfunduara, 26 në proces të punës, 3 adaptime të shkollave në çerdhe në proces të punës dhe 8 çerdhe në proces të tenderimit. Sipas kësaj i bie që 850% më shumë çerdhe janë në proces të ndërtimit ose të ndërtuara në periudhën 2021-2023 sesa në periudhën 2003-2020. A po e kuptoni se cila është kritika që na bëhet. Ata nuk mund të flasin për vete prandaj edhe shpifin për neve”. tha Kryeministri, Albin Kurti. 

Fjala e plotë e Kryetarit, Kryeministrit të Republikës së Kosovës, në mbledhjen LIII të Këshillit të Përgjithshëm të Lëvizjes VETËVENDOSJE!:

E nderuara kryetare e Këshillit të Përgjithshëm të Lëvizjes VETËVENDOSJE!, znj. Arbërie Nagavci,
I nderuari nënkryetar i parë i Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Glauk Konjufca, njëherazi edhe kryetar i Kuvendit të Republikës së Kosovës,
E nderuara nënkryetare e dytë e Lëvizjes VETËVENDOSJE!, znj. Mrika Limani Myrtaj,
I nderuari Sekretar Organizativ, Alim Rama,
E nderuara koordinatore e komiteteve profesionale, Dejona Mihali,
Të nderuar delegatë të Këshillit të Përgjithshëm të Lëvizjes VETËVENDOSJE!,
Ministra, deputetë, zëvendësministra, kryetarë e nënkryetarë të komunave, asambleistë komunal, përfaqësues të qendrave tona,
Të dashura aktiviste dhe aktivistë, motra dhe vëllezër, zonja dhe zotërinj,
Të nderuar të pranishëm,

Ju falemnderit dhe ju uroj mirëseardhje në mbledhjen LIII të Këshillit të Përgjithshëm të Lëvizjes sonë të përbashkët. Siç jeni në dijeni, kjo është mbledhja jonë e fundit për vitin 2023, gjë që na jep një rast për të reflektuar mbi të arriturat gjatë këtij viti, si dhe synimet e pritjet për vitin tjetër.

Në qershor Lëvizja VETËVENDOSJE! është bërë 18 vjeçare, ndërkaq mbledhjet e Këshillit të Përgjithshëm, organit më të lartë të subjektit tonë, i mbajmë që nga qershori i vitit 2011, atëherë kur u patëm bërë gjashtë vjeç. Kjo do të thotë, që për 150 muaj i kemi mbajtur 53 mbledhje të KP, apo, më shpesh se n‘çdo tre muaj. Vështirë të gjendet ndonjë subjekt tjetër politik jo vetëm në Ballkan që e ka kaq aktiv forumin kryesor të organizatës.

Por, sot, le të mos ia fillojmë nga Këshilli këtu, për të mos humbur kohë me vetveten, e për të kaluar te qendrat e Lëvizjes tonë, për degët tona. Viti 2024 për të gjitha qendrat tona duhet të jetë vit i përgatitjes dhe i mobilizimit për proceset zgjedhore që i kemi para vetes në vitin 2025, me theks të veçantë në aspektin lokal. Shtabet tona lokale, përcaktimi i kandidaturave për asamble e veçmas atyre për kryetare e kryetarë komunash, duhet të jenë në fokus për vitin që po vjen, e këto kërkojnë trajtim të veçantë e pa vonesë.

Kandidati apo pretendenti për kandidat komune nuk mund të quhet i tillë apo e tillë nëse nuk njeh thelbësisht e hollësisht problemet e shumicës së lokaliteteve që përbëjnë komunën përkatëse. Të njihen detajisht e të flitet me kompetencë për shqetësimet e secilit lokalitet.

Përveç takimit të rregullt me strukturën e Pikës, qendra duhet të planifikojë e realizojë aktivitete që lidhen drejtpërsëdrejti me shqetësimet kryesore të lokalitetit përkatës, që mund të jetë lagje a fshat në një komunë të caktuar. Duhet të jemi afër me qytetarin përmes komunikimit dinamik me të. Shumë nga lajmet e vendimet që merr Qeveria jonë, nuk paraqiten fare ose në rastin më të mirë paraqiten pjesërisht në pjesën dërrmuese të spektrit mediatik në vendin tonë. Ne nuk kemi zgjedhur e as nuk do të zgjedhim metodat e pararendëseve tanë për sponzorizime që, në thelb, janë fasadë. Ne kemi komunikuar në vazhdimësi me qytetarët. Nuk e kemi ndërprerë asnjëherë komunikimin direkt me ta.

Prandaj, të arriturat e Qeverisë, vendimet që merren, duhet paraqitur e shpjeguar për qytetarët nga strukturat e Lëvizjes. Vetëm kështu informacioni është objektiv, i drejtë, dhe i padevijuar. Shumë nga vendimet tona, skemat mbështetëse, masat e ndërmarra nga Qeveria kanë prekur drejtpërsëdrejti qytetarin. Jo edhe shumë dihet e flitet për to, sepse dëshirojnë të minohet sa më shumë merita e institucioneve dhe qeverisjes së mirë dhe demokratike. Qëllimi i dikujt mbase mund të jetë ky, por jo dhe i yni. E qëllimi ynë është informimi i drejtë te qytetari.

Identifikimi i problemeve me të cilat ballafaqohen qytetarët është hapi i parë, mbase dhe më i rëndësishmi, por kurrsesi përfundimtari. Për secilën kritikë që ne bëjmë, në cilëndo komunë, duhet të ekzistojë, si minimum, një alternativë e zgjidhjes. Pra, grumbullim e kategorizim problematikash në bazë të vizitave në terren së pari, e përpunim, analizë, konkluzione e definim zgjidhjesh pas saj. Kështu duhet të funksionojmë, sepse vetëm kështu është e mundur të vijmë në shprehje në mënyrë serioze dhe bindëse.

Duhet filluar një fushatë anëtarësimesh në qendrat tona, meqë ka shumë njerëz që dëshirojnë të bashkohen në Lëvizje, vetëm duhet që ne të shkojmë tek ata dhe të krijojmë hapësirën e nevojshme. Kur qëllimi është i përbashkët, ndërlidhja është lehtësisht e arritshme.

Këtë ndërlidhje e ofron edhe Sekretariati për Emancipim Politik nëpërmjet organizimit të shkollës politike në tri nivelet e saj, kështu duke iu ofruar aktivistëve tanë mundësi që të organizohen rreth forumeve të diskutimit për tema të filozofisë e shkencës politike, historisë e ekonomisë politike përmes nivelit teorik. Po ashtu, është zhvilluar edhe niveli ekzekutiv për asambleistët tanë në komuna të Republikës sonë, ndërkaq muajt e fundit ka nisur niveli organizativo-politik i shkollës politike, i cili mbahet në qendrat tonat ku diskutohet për historikun e Lëvizjes dhe qasjen tonë për tema me relevancë politike kombëtare dhe ndërkombëtare. Sekretariati për Emancipim Politik i është përkushtuar punës me aktivistët tanë në mënyrë që ata të jenë të vetëdijshëm për rëndësinë e aktivizmit për kauzat politike në të cilat ne besojmë. Përveç organizimit me shkollën politike, ata kanë organizuar edhe klubin e librit e shfaqjen e filmave dhe dokumentarëve. Kjo është bërë gjithnjë për të vënë në pah faktin që puna për barazi e drejtësi, shoqëri më të emancipuar, e shtet funksional nuk kryhet pa qenë së pari të vetëdijshëm për politikat që kanë shkaktuar një shtet jofunksional e një shoqëri që nuk pranon mendimin ndryshe.

Demokracia, liria e fjalës e mendimit, syri analitik e kritik për rrethanat tona janë forcë shtytëse për punën që e bëjmë me aktivistët tanë. Kjo punë me aktivistët duhet të vazhdojë edhe në aspektin lokal në krijimin e ambientit më të mirë në lagjet urbane e fshatrat tona.

Për ta arritur këtë, garimi ynë në nivelin lokal, duhet të jetë me ekip, të përgatitur e adekuat, ndarë në fushat e dikasteret që mbulojnë. Ata, në rastin më të keq, duhet të tregojnë që janë diametralisht më kompetentë e të informuar sesa ekuivalenca e tyre në ekzekutivin lokal. Profesionisti ynë për bujqësinë, ta zëmë, duhet ta njohë këtë fushë, minimumi më mirë sesa drejtori aktual i bujqësisë në komunën ku ne nuk jemi duke qeverisur.

Si model për sukseset lokale, nuk kemi përse të shkojmë diku tjetër. I kemi në shtëpinë tonë, i kemi këtu, me neve. Pra i kemi katër kryetarët shembullorë të komunave, pesë kryetarët tanë me Erden Atiqin në Mitrovicën e veriut, gjashtë kryetarët tanë me Lulzim Hetemin në Leposaviq, të cilët janë shembull në qeverisje, janë edhe shembull organizimi për fitoret e arritura në pranverën e vitit 2021. Pra Gjilani, Besiana, Kamenica dhe Shtimja janë komuna të cilat duhet të analizohen e studiohen me kujdes dhe dashamirësi nga të gjithë aktivistët tanë anembanë qendrave të Kosovës. Njohës të mirë të problematikave të qytetarëve, ofrues të mirë të zgjidhjeve të problemeve, besues mjaftueshëm në kauzën që besuan e të pandalshëm në punë, prandaj dhe fitues dje e drejtues të suksesshëm komunash sot. Këtë model të kryetarëve tanë, të komunave në Kosovë duhet ndjekur dhe për këtë duhet punuar tejmase të gjithë aktivistët e VETËVENDOSJE!-s.

Në këtë kuadër, atë të përgatitjeve për nivelin lokal, ne tashmë kemi filluar takimet e para me drejtuesit tanë të qendrave, drejtuesit në qendra të dy strukturave të reja GVV dhe RVV, drejtuesit e grupeve të këshilltarëve komunalë. E përmes bisedave të hapura e produktive dhe projekteve bashkëpunuese edhe me palë të treta siç janë organizata të ndryshme me të cilat bashkëpunojmë si Lëvizje, do të kemi një pasqyrë reale të situatës organizative në qendra, por edhe situatës politike e gjendjes së përgjithshme në secilën komunë. Bashkërisht, do të vendosim më të mirën, për të patur nesër alternativën më të mirë qeverisëse lokale, që e duan dhe iu duhet qytetarëve tanë. Është e domosdoshme që qeverisja që po e karakterizon nivelin qendror të përcillet e degëzohet në komuna, në nivelin lokal. Vetëm kështu, ndryshimi i gjithmbarshëm e progresi shoqëror, do të marrë drejtimin e duhur dhe qytetarët pa pengesa do të marrin trajtimin adekuat të shqetësimeve që hasin në përditshmërinë e tyre.

Gjatë vitit 2023, dy strukturat e reja të Lëvizjes, që porsa përmenda, Gratë për VETËVENDOSJE! dhe Rinia për VETËVENDOSJE! kanë shënuar progres shumë të mirë.

Fatkeqësisht, jetojmë në një kohë kur dhuna ndaj grave dhe vajzave po shfaqet në forma më tmerruese të mundshme. Ndryshimi thelbësor dhe i domosdoshëm i shoqërisë nuk mund të arrihet nga lart-poshtë, por nga poshtë-lart, përmes organizatave të cilat bashkojnë dhe mobilizojnë gratë dhe vajzat aktiviste, sikurse Gratë për VETËVENDOSJE!.

Qeverisja dhe niveli i lartë, në fakt është vetëm infrastrukturë e ndryshimeve që vijnë nga poshtë sepse nga poshtë vjen edhe demokracia edhe e vërteta.

Të dashur aktivistë e aktiviste, por me këtë rast posaçërisht po iu drejtohem aktivistëve që ta kenë parasysh, se në shoqërinë tonë, por jo vetëm, kur gratë kanë sukses, ato janë përpjekur e munduar dyfish në shumë se burrat e shpesh edhe përkundër tyre. Ndërkaq, kur burrat kanë sukses ata zakonisht janë ndihmuar nga gratë. Prandaj, teksa punojmë për të realizuar dhe festojmë të arriturat, le të kemi këtë gjë, të gjithë së bashku, secili prej nesh, parasysh.
Edhe Rinia për VETËVENDOSJE! ka shënuar progres të rëndësishëm në vitin e saj të parë të funksionimit. Energjia dhe përkushtimi i jashtëzakonshëm i anëtarëve të kësaj strukture të re, na ka bindur plotësisht se të rinjtë nuk janë vetëm e ardhmja e Kosovës, por e tashmja e saj.

Një ndër prioritetet e RVV-së ka qenë krijimi i një ambienti të hapur për diskutime të lira dhe ide inovative. Njëkohësisht, ajo i ka dhënë fokus të veçantë procesit të anëtarësimit në Organizatën e Rinisë Socialiste Ndërkombëtare (IUSY) dhe Rininë Evropiane Socialiste (YES). Sivjet ka vendosur dhe konsoliduar kontaktet me të dy organizatat, me shpresë që viti 2024 do të sjellë rezultate konkrete.

Për bindjen time, suksesi më i madh i RVV-së gjatë këtij viti, ka qenë organizimi i Konferencës së Rinisë “ANAMORAVA 2023”. Kjo konferencë ka bashkuar të rinj nga i gjithë vendi për të diskutuar çështje të rëndësishme politike, shoqërore, ekonomike, kulturore, kombëtare. Diskutimet dhe panelet kanë ofruar një platformë për shkëmbimin e ideve dhe krijimin e strategjive inovative për të ardhmen e vendit tonë të përbashkët.

Mes të arriturave më të rëndësishme të Lëvizjes sivjet kanë qenë edhe ato të Sekretariatit për Marrëdhëniet Ndërkombëtare.

Së pari, me datë 19 janar të këtij viti, Lëvizja VETËVENDOSJE! ka formalizuar zyrtarisht bashkëpunimin me social-demokratët e Zvicrës, duke nënshkruar një memorandum bashkëpunimi në Cyrih. Në të njëjtën kohë, janë intensifikuar diskutimet për të formalizuar bashkëpunimin edhe me partinë social demokrate në Austri, si dhe me SPD-në e Gjermanisë.
Në anën tjetër, janë dërguar mbi 30 letra zyrtare apo telegrame drejt social demokratëve anembanë botës.

Ndërkohë, gjatë kësaj periudhe Lëvizja jonë ka qenë pjesëmarrëse në disa organizime jashtë vendit, më se shumti ndonjëherë, e nga të cilat më të rëndësishmet janë:

• Kongresi i Internacionales Socialiste në Madrid,
• 2 vizita në Zvicër,
• Kongresi i 80-të i PS-së në Marsejë të Francës,
• Akademia rajonale “Anti Korrupsion” në Slloveni,
• Pjesëmarrja në Friends of Western Ballkans në Selanik të Greqisë,
• Pjesëmarrja në kampin veror të LSDM në Ohër,
• Takim me SPD në North Rhine-Westphalia të Gjermanisë,
• Konferenca vjetore e Laburistëve në Liverpool të Mbretërisë së Bashkuar,
• Mbledhja për Ballkan nga Internacionalja Socialiste në Tiranë,
• Forumi Socio-Ekologjik në Shkup të Maqedonisë së veriut,
• Kongresi i PES (Party of European Socialists) në Malaga të Spanjës,
• Seminari apo mbledhja e grupit parlamentar të parlamentit Evropian, S&D, me temën “Zgjerimi i BE” në Bruksel,
• Kongresi i PS të Shqipërisë në Tiranë,
• Kongresi i SPD-së së Gjermanisë në Berlin, dhe
• PES – mbledhja para-përgatitore me liderët e BE-së për Këshillin Evropian, në Bruksel.

Në secilën nga këto vizita jashtë vendit, përveç aktiviteteve kryesore janë zhvilluar edhe takime të tjera me social-demokratët nga rajoni dhe më gjerë.
Në këtë rast duhet të falënderojmë posaçërisht aktivistët tanë në mërgatë dhe bashkatdhetarët tanë në përgjithësi, të cilët po luajnë një rol tejet të rëndësishëm për afirmimin e Lëvizjes VETËVENDOSJE! në Evropën Perëndimore e më gjerë. 10% e anëtarësisë tonë janë në mërgatë, dhe ata kanë rol të madh edhe për Lëvizjen tonë, ashtu siç kanë për shtetin e për kombin tonë, dhe që të gjithë, natyrisht i mirëpresim me padurim për këto festa të fundvitit.

Gjatë kësaj periudhe është intensifikuar diskutimi me Internacionalen Socialiste ku edhe kemi parashtruar kërkesën tonë për avancim të statutit tonë.
Më 12 tetor të këtij viti, në mbledhjen e Kryesisë së PES-it, është votuar në parim PËR anëtarësinë e Lëvizjes VETËVENDOSJE!. Vetëm një muaj më vonë, në Kongresin e Përgjithshëm të këtij rrjeti, në Malaga të Spanjës, u votua dhe u miratua anëtarësimi i Lëvizjes.

Sikurse çdo vit, kemi pasur bashkëpunim të ngushtë me organizatat ndërkombëtare të cilat veprojnë në Kosovë, e posaçërisht sikurse FES, NDI dhe IRI. Përmes këtij bashkëpunimi kemi përfituar një numër të konsiderueshëm të punëtorive, akademive dhe organizimeve të tjera.

Në zyrat e Lëvizjes VETËVENDOSJE!, kemi pritur disa delegacione nga jashtë si: delegacioni nga SPD-ja e Gjermanisë, delegacioni i SP-së Zvicrës, grupe gazetarësh nga Amerika, Mbretëria e Bashkuar, Australia dhe Kanadaja të cilët kanë shërbyer për mediat prestigjioze si BBC e New York Times, drejtoren ambasadore të NDI për Kosovë, drejtorin e FES për Kosovë dhe drejtorin rajonal të FES, si dhe drejtorin rajonal për Evropë dhe nënkryetarin e IRI.

Siç e kam përmendur më herët, një ndër detyrat kryesore të çdo anëtari të Lëvizjes sonë është për të komunikuar, në mënyrën më të qartë dhe të drejtpërdrejtë të mundshme, të arriturat e Qeverisë së Lëvizjes VETËVENDOSJE!. Kur flasim për të arriturat e Lëvizjes sonë në vitin 2023, pra nuk mund të lihen anash arritjet e Qeverisë sonë. Me 14 shkurt 2021, Lëvizja VETËVENDOSJE! ka shënuar një fitore historike, të paparë në Kosovën e pasluftës, me dy premtime: drejtësia dhe punësimi. Ose, me fjalë të tjera: avancimi i demokracisë, sundimit të ligjit dhe të drejtave të njeriut në njërën anë, dhe zhvillimi socio-ekonomik që rritjen e shpërndanë për të gjithë qytetarët, në anën tjetër.

Tash, në fund të vitit 2023, pas dy të tretave të mandatit tonë katërvjeçar, sukseset e Qeverisë sonë në këto dy drejtime janë më të dukshme e të pranishme se kurrë më parë.

Për sa i përket drejtësisë: Këtë vit, dogana ka iniciuar 83 kallëzime penale apo 43.1% më shumë sesa në periudhën e njëjtë të vitit paraprak. Pra, ne krahasohemi me veten tonë në vitin që shkoi, ndërkohë që jemi të pakrahasueshëm me qeveritë para nesh. Prej fillimit të mandatit deri tash, 30.6 milionë euro mall janë konfiskuar nga operacionet e Doganës së Kosovës. 34 rrugë ilegale janë mbyllur, prej tyre 26 në veri të vendit. 16 laboratorë të drogës janë shkatërruar, 9 prej tyre po ashtu në veri. Mbi 2.2 tonë substanca narkotike janë konfiskuar dhe mbi 14 milionë euro janë sekuestruar nën dyshimin e keqpërdorimeve dhe shpëlarjes së parave.

Progresi ynë në fushën e drejtësisë është konfirmuar edhe nga vëzhgues të pavarur ndërkombëtarë. Gjatë mandatit tonë, jemi përmirësuar për 20 vende në Indeksin e Luftimit të Korrupsionit të Transparency International dhe 22 vende në Indeksin e Lirisë së Mediave të Reporters Without Borders. Jemi të parët në Ballkanin Perëndimor për Demokraci Elektorale sipas V-Dem Institute, si dhe të parët në Ballkanin Perëndimor, të dytët në Evropë dhe të tretët në botë për përmirësim në të drejtat politike dhe liritë civile sipas Freedom House.

Sivjet kemi shënuar progres të dukshëm edhe në kornizën legjislative për drejtësi. Amendamentet kushtetuese dhe Projektligji për Vetingun në Drejtësi u finalizuan. Janë miratuar Ligji për Byronë Shtetërore për Verifikimin dhe Konfiskimin e Pasurisë së Pajustifikuar dhe Ligji i ri për Prokurorinë Speciale të Kosovës për luftën kundër korrupsionit. Me zbatimin e këtyre ligjeve, lufta jonë kundër korrupsionit, sidomos në sistemin e drejtësisë dhe mes zyrtarëve të lartë politikë, do të kalojë në një nivel edhe më të lartë.

Progresi ynë në fushën e drejtësisë, veçse e ka fuqizuar zhvillimin ekonomik të vendit. Anti korrupsionin e kemi bërë rritje, lirinë e kemi bërë zhvillim. Individët dhe bizneset janë më të gatshëm të paguajnë tatime, kur e dinë se paratë e tyre do të shpenzohen për të mirën e vendit dhe kurrsesi për të mbushur xhepat e politikanëve të korruptuar dhe familjarëve të tyre. Po ashtu, kompani të huaja janë më të gatshme të investojnë në Kosovë, kur e dinë se nuk do të detyrohen të paguajnë ryshfet për të bërë biznes në vendin tonë.

Nuk është për çudi, pra, që ekonomia e Kosovës është më e fortë se kurrë, pavarësisht krizave të shumëfishta, si për bizneset, ashtu edhe për familjet dhe qytetarët e thjeshtë. Qarkullimi i bizneseve gjatë periudhës janar–tetor 2023 ka arritur në vlerën 15.83 miliardë Euro, 6.9% më shumë në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. Pra, ne krahasojmë vitin tonë me vitin tonë të kaluar, dhe identifikojmë po ashtu sukses të dukshëm, progres të vazhdueshëm. Vlera e mallrave në eksport për periudhën janar–nëntor 2023 ka qenë 756.9 milionë €, e le ta krahasojmë këtë me vitin 2019, 441 milionë euro më shumë ose 139%! Përqindjet te qeverisja e Lëvizjes VETËVENDOSJE! kanë kuptim veç kur e krahason vitin tonë me vitin tonë, përndryshe si të shkosh me krahasu me diku atje 2019, 2018 e teposhtë, shkon 100 e sa përqind, 200 e sa përqind kjo tregon ku kemi qenë dhe kjo tregon se sa shpejt e shumë po ecim përpara.

Në mandatin tonë deri tash, raporti i eksporteve ndaj importeve është rritur nga 1 me 9 në 1 me 6, vetëm brenda mandatit tonë. Në vendet e tjera të zhvilluara, qeveritë për mandatin e tyre përpiqen, së pari të mos bëhet me keq, preokupim kryesor e kanë mos me u bë më keq, e mandej të kenë përmirësime inkrementale minimale, ndërkohë që shihni shifrat e qeverisjes tonë, më pak se tre vjeçare.

Është dyfishuar edhe numri i të rinjve të punësuar, ku në fillim të vitit 2021 ishin 28,293 persona, të rinj, kurse në fund të korrikut 2023 numri i të rinjve të punësuar ishte 60,884, më shumë se dyfish brenda një mandati. Ma gjeni një qeveri, jo në Ballkan po edhe në Evropë që e dyfishon, që ma shumë se e dyfishon punësimin e të rinjve, brenda një mandati, për vetëm dy të tretat e mandatit.

Mbrëmë, e morëm të gjithë lajmin e mirë se, me votat e deputetëve të mazhorancës, grupit tonë parlamentar, kemi përmbushur edhe një premtim të kamotshëm tonin, duke miratuar Projektligjin për Fondin Sovran. Me themelimin e këtij Fondi, do të kalojmë nga një sistem i privatizimit të aseteve shtetërore, sistem i cili më shumë ka shërbyer interesat e ngushta të individëve të pushtetshëm, në një institucion që punon për interesat e përgjithshme të të gjithë qytetarëve të Kosovës. Fondi Sovran do t’i forcojë ndërmarrjet publike, do të sjellë një cikël të ri investimesh në vend dhe do të shtojë qarkullimin e kapitalit investiv në ekonominë tonë.

Për dy dekada pas luftës, ekonomia e Kosovës, burimet e saj janë shndërruar në plaçkë për zhvatje, me një proces brutal privatizimi të shkapërderdhjes centrifugale. Nga ky proces i dy dekadave centrifugë po kalojmë në fazën centripetale, ku vendi ynë edhe ekonomikisht, jo vetëm historikisht, politikisht, kulturalisht, do të peshoj rëndë, gjithnjë e më rëndë. Pra, nga një tendencë dy dekadëshe centrifugale, Fondi Sovran është thelbi i kalimit në fazën centripetale, ku rritet graviteti i vendit tonë edhe si ekonomi kombëtare. Ne do të jemi shembull për këtë, për të gjithë shqiptarët në Ballkan, do të jemi shembull edhe për shtetet e qeveritë e tjera, jo vetëm në kontinentin tonë. Pra, kalimi nga centrifugalja dy dekadëshe në një ekonomi ku rritet graviteti i saj në shtetin tonë. Fondi Sovran e bënë reversibil procesin e shkapërderdhjes ekonomike që ka ekzistuar në të kaluarën.

Me politikat tona pro-zhvillimore, të hyrat buxhetore gjatë periudhës janar–nëntor 2023 kanë arritur vlerën prej 2.6 miliardë eurosh, 340 milionë Euro ose 15% më shumë në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. A e kuptoni, ne po e tejkalojmë veten për 15%. Në vendet e tjera, qeveritë as ëndërr se shohin dot ta bëjnë brenda mandatit të tyre 15% më shumë se qeveria paraprake në vendin përkatës. Ne, year on year, vit pas viti, këtë vit kemi 15% më shumë të hyra sesa vitin e kaluar. Po i them këto sepse, nuk transmetohen, siç e dini ju. Për rrjedhojë, buxheti ynë për vitin 2024, i miratuar këtë javë në Kuvend, ka kapur vlerën prej 3 miliardë e 314 milionë euro, i cili paraqet buxhetin më të lartë që ka pasur Kosova ndonjëherë. Gjithsej, nga fillimi i mandatit në vitin 2021, buxheti është rritur për 860 milionë euro apo 35%. 2021 – 2024, për tri vjet, 35% buxhet shtetëror më shumë!

Këta para neve, e mbani në mend se nuk keni qysh mos me e mbajtë në mend, se e kemi përjetuar të gjithë në lëkurën tonë, në mendjet tona e në kockat tona, pasuroheshin individët dhe tash i ka kapur sikleti pse po pasurohet shteti, se këta janë mësuar individët me u pasuru nga qeverisja. Me neve nuk ndryshojnë kontot individuale por buxheti shtetëror.

Viti i ardhshëm është viti i parë ku do të arrihet shifër dyshifrore, miliardëshe e BPV, do të kalohen 10 miliardë euro. Në vitin 2020 që ka qenë vit pandemik BPV ka qenë 6.78 miliardë, që i bije një rritje prej 50% e BPV, ndërkaq krahasuar me vitin para pandemik, ku ishte rreth 7 miliardë, i bije 40% rritje e BPV për vetëm 5 vjet. Ma gjeni një vend tjetër, jo vetëm në rajonin e Ballkanit, ku BPV i shtetit, rritet 40% për 5 vjet? Pra, me neve pasurohet shteti, pasurohet kombi, jo individët e veçantë, por individët qytetarë të shtetit tonë, në kuptimin universal të fjalës, e jo partikular oligarkik të fjalës. Prandaj edhe ekziston ky kundërshtim ndaj këtij progresi sepse ekziston një pakicë që po humb shumë, por ne jemi që shumica të fitojë gjithnjë e më shumë. Kjo është qeverisja edhe e mirë, edhe e drejtë, edhe demokratike e juaja, e jona, e qytetarëve, e Lëvizjes VETËVENDOSJE!.

Të dashur anëtarë,

Këto janë të arritura, për të cilat ne të gjithë duhet të jemi krenarë, duhet t’i theksojmë e t’i afirmojmë ato. Mirëpo, nuk duhet të harrojmë kurrë, se edhe rritja e të hyrave edhe buxheti në vetvete nuk janë vlera të vetëmjaftueshme. Përkundrazi, janë vetëm mjete për t’u ri-investuar në ekonominë dhe shoqërinë tonë, për të mirën e të gjithëve dhe sidomos për ata të cilët kanë nevojë më së shumti. Në një shtet demokratik, qytetarët kanë të drejtë ta dinë se si po i harxhojmë paratë e tyre. Dhe ne, si Qeveria e tyre, e kemi për detyrë për t’iu treguar atyre.

Së pari, deri më sot, Qeveria jonë, me vendime ka shpërndarë 842 milionë euro drejtpërdrejt te qytetarët dhe te familjet e Kosovës. Në këtë shifër përfshihet pakoja më e madhe mbështetëse në rajon, sipas Bankës Botërore, për të ndihmuar qytetarët në përballje me inflacionin dhe krizën energjetike, si përqindje të Bruto Produktit Vendor. Këtë vit kemi ndarë gati 3 milionë euro për përmirësimin e kushteve të banimit për komunitetet joshumicë në gjendje të rëndë ekonomike dhe sociale. Dhe këtë muaj, do të shtojmë edhe një subvencionim prej 100 eurosh për secilin fëmijë deri në moshën 16 vjeçare, si dhe për secilin pensionist në Republikën e Kosovës.

Në lidhje me këtë, si Lëvizje duhet të jemi shumë të qartë për një gjë: ata që i denigrojnë këto subvencionime si harxhim i kotë i buxhetit të shtetit, nuk i kuptojnë nevojat e fëmijëve e pensionistëve, të nënave e studentëve, të qytetarëve të vendit tonë, dhe as që i kanë prioritet ato. Ata që i quajnë shtesat për fëmijë “lëmosha”, nuk e kuptojnë obligimin tonë shoqëror për të lehtësuar sadopak barrën e rritjes së një familjeje, barrë e cila bie disproporcionalisht mbi nënat. Ata as nuk e kanë prioritet pavarësinë financiare të grave, 90 mijë prej të cilave kanë hapur llogari bankare për herë të parë në emrat e vet, vetëm për shkak të këtyre shtesave. Që secili fëmijë dhe secili pensionist të përfitojë 100 euro më shumë gjatë festave të fundvitit, falë rritjes sonë rekorde ekonomike dhe buxhetore, nuk quhet lëmoshë por quhet drejtësi.

Përveç mbështetjes së familjeve dhe qytetarëve të thjeshtë, Qeveria jonë në vitin 2023 ka vazhduar të mbështesë bizneset e Kosovës. Kemi miratuar Strategjinë për Zhvillim Industrial dhe Mbështetje të Biznesit 2030 dhe kemi arritur marrëveshje për qasje në fondin 4.2 miliardë euro të BE-së për sektorin privat për vitet 2021–2027. Po ashtu, kemi përkrahur biznese përmes miratimit të ligjeve të reja dhe mbështetjes financiare për 418 biznese dhe Fondin Kosovar për Garanci Kreditore.

Njëkohësisht, kemi ofruar subvencionime për bizneset e vendit për të rritur nivelin e punësimit në sektorin privat. Nga masa “Qeveria për Familjet” gjatë periudhës janar–tetor 2023 janë ndërmjetësuar 1,365 punëkërkues. Nga masa “Mbështetja për punësim të grave”, e cila është rihapur në dhjetor 2022, kanë përfituar 522 gra. Dhe përmes skemës Superpuna, janë punësuar 8,496 të rinj (4,311 vajza dhe 4,185 djem) në gjithsej 6,401 biznese.

Edhe në fushën e bujqësisë, mbështetja nuk ka munguar. Gjatë mandatit tonë është rritur deri në 216% përkrahja me subvencione. Dhe sivjet është hartuar dhe miratuar Programi për Pagesa Direkte për vitin 2023, me aplikimin e 32,728 fermerëve, të cilëve pritet t’u shpërndahen 60.6 milionë euro në mbështetje.

Viti 2023 ka qenë vit i infrastrukturës së transportit. Kemi nisur projekte infrastrukturore me Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut dhe Malin e Zi, siç janë hekurudha Prishtinë–Durrës, rruga Prizren–Tetovë dhe projektet rrugore që lidhin Kosovën dhe Malin e Zi, Pejë-Rozhajë dhe Deçan-Plavë. Njëkohësisht, kemi vazhduar me ndërtimin dhe asfaltimin e rrugëve brenda Kosovës, siç janë autostrada Gjilan–Prishtinë, rruga Prishtinë–Podujevë, rruga Prishtinë–Mitrovicë dhe rrugë në veri të vendit.

Viti 2023 ka qenë po ashtu vit i madh për kulturën, rininë dhe sportin, një vit në të cilin u rikthye festivali i këngës në RTK; Kosova u shpall nikoqire e Lojërave Mesdhetare 2030, ngjarja më e madhe multi-sportive në historinë e vendit tonë, e ku do të marrin pjesë shtatë komuna të Kosovës me në krye Prishtinën, dhe Durrësi; si dhe vendi ynë u anëtarësua në asociacionin për të rinjtë EYCA, i cili do të sjellë benefite, brenda dhe jashtë Kosovës, për të gjithë të rinjtë tanë deri në moshën 30.

Investime dhe reforma kyçe kemi bërë në tre prej sektorëve që janë dëmtuar më së shumti nga dy dekada të keqqeverisjes e të zhvatjes: energjia, shëndetësia dhe arsimi. Në vitin 2023, kemi ecur përpara në rrugën e gjatë të rehabilitimit të këtyre sektorëve.

Sektori i energjisë nuk mund të rehabilitohet pa investuar në përmirësimin e sistemit ekzistuese të transmetimit, në burime të reja të energjisë, sidomos ato të ripërtëritshme, si dhe në rritjen e efiçiencës energjetike. Gjatë vitit 2023, Qeveria ka shënuar progres në të gjitha këto drejtime. Kemi arritur marrëveshjen prej 61 milionë Euro me Bankën Gjermane KfW për Parkun Solar 100 MW në KEK, si dhe me BERZh për Projektin e Ngrohtores Solare në Prishtinë në vlerë prej 23.2 milionë euro. Pastaj, është aprovuar Projektligji për Ratifikimin e Marrëveshjes së Kredisë me KOSTT dhe KfW për projektin “Zhvillimi i Sektorit të Energjisë, faza VII”, i cili e ka për qëllim përmirësimin e sistemit të transmisionit në Kosovë. Për të parandaluar dhe lehtësuar kriza energjetike në të ardhmen, kemi investuar 30 milionë euro në efiçiencën energjetike, duke përfshirë 10 milionë euro për subvencionimin e qytetarëve për blerjen e pajisjeve shtëpiake dhe të ngrohjes.

Në fushën e shëndetësisë, këtë vit kemi ndërmarrë një hap të rëndësishëm për të ndalur keqpërdorimet në tregun e barnave, duke miratuar Ligjin për çmimin e produkteve medicinale në Kosovë. Ky ligj synon të mbrojë qytetarët nga çmimet e larta të barnave dhe të ofrojë qasje të përballueshme në ilaçe. Kemi përditësuar Listën e Barnave Esenciale me buxhetin e dyfishuar për 60 milionë euro, duke përfshirë 70 produkte të reja dhe rritjen e buxhetit për Kujdesin Shëndetësor. Dhe kemi investuar mbi 5 milionë euro në pajisje dhe autoambulanca, për të përmirësuar infrastrukturën dhe shërbimet shëndetësore, si dhe për të reduktuar listat e pritjes nëpër spitale.

Në fushën e arsimit, në vitin 2023, kemi miratuar Ligjin për Edukimin në Fëmijërinë e Hershme në Kosovë, i cili rregullon edukimin cilësor nga lindja deri në moshën 6-vjeçare, si dhe e bën të obligueshëm atë nga 2024. Kemi vazhduar përmirësimin e infrastrukturës arsimore, me çerdhe të reja, shkolla e salla të edukatës fizike, rinovim dhe furnizim me inventar dhe pajisje të shumta për shkolla dhe salla sportive. Nga viti 2003 deri në përfundim të vitit 2020, pra për 17 vite, janë ndërtuar gjithsej 4 çerdhe për fëmijë. Për 17 vjet në Kosovë janë ndërtuar 4 çerdhe, në periudhën 2003-2020. Nga marrja e mandatit tonë 2021 e deri më sot, struktura e çerdheve është si vijon:

-4 çerdhe të përfunduara,
-26 në proces të punës,
-3 adaptime të shkollave në çerdhe në proces të punës, dhe
-8 çerdhe në proces të tenderimit

Sipas kësaj i bije që 850% më shumë çerdhe janë në proces të ndërtimit ose të ndërtuara në periudhën 2021-2023 sesa në periudhën 2003-2020. A po e kuptoni tash se cila është kritika që na bëhet? Ata nuk mund të flasin për vete, prandaj edhe shpifin për neve.

Mbi të gjitha e kemi rritur numrin e bursave, ne kemi nevojë që sa më shumë qytetarë të studiojnë, të mësojnë, të bëjnë kërkime shkencore, të ngriten profesionalisht e intelektualisht, e sidomos vajzat. Bursat STEM për vajza, për Shkencë, Teknologji, Inxhinieri dhe Matematikë, ja si janë ngritur në mandatin tonë, se më herët nuk mund të krahasohemi. 1365 bursa në vitin 2021, në vitin 2022 për vajzat në STEM, 1383 bursa, dhe, sivjet për vajzat që studiojnë në STEM, 1882 bursa. Para neve, secilin vit, zero. Pra gjithsej në 2021-2023, 4630 bursa vetëm për vajza në Shkencë, Teknologji, Inxhinieri dhe Matematikë, pra për vetëm 3 vjet, e më përpara, për më shumë se 20 vjet, zero!

Ne jemi të përqendruar, me ndihmën e mërgatës tonë, të dijes së tyre dhe përvojës së tyre në lidhjen e tregut të punës me arsimin profesional, dhe kemi shtrirë programin e arsimit dual te 12 profile në 21 shkolla, te 14 komuna, me 920 nxënës. Ashtu që për një diplomë shkolle të ketë një vend pune, e jo të kemi punëtor pa asnjë diplomë e certifikatë, e në anën tjetër aq shumë të diplomuar të papunë. Urëzimi midis tregut të punës dhe arsimimit profesional është jetik për ekonominë dhe për shoqërinë e vendit tonë.

Të nderuar delegatë të Këshillit të Përgjithshëm,

Pas sulmit terrorist e kriminal të 24 shtatorit të sponsoruar dhe të orkestruar nga Serbia dhe rënies së rreshterit të policisë, heroit të Kosovës, Afrim Bunjakut, nuk ka sektor më të rëndësishëm sesa ai i sigurisë, prej kërcënimeve të jashtme si dhe të brendshme. Për këtë arsye, Qeveria jonë sivjet ka investuar gjithsej 200 milionë euro për mbrojtjen e vendit, një shumë që tejkalon 2% të Bruto Produktit Vendor, duke plotësuar kriterin për shtetet anëtare të NATO-s. Forca e Sigurisë së Kosovës, gjatë vitit 2023, ka realizuar 198 trajnime dhe 22 ushtrime fushore, si dhe ka bërë blerje strategjike ushtarake prej 30 milionë euro. Dhe, për të forcuar edhe më tej sigurinë e vendit, kemi rekrutuar 850 policë të rinj, me 500 rekrutë të rinj të paraparë për vitin e ardhshëm 2024, si dhe 629 ushtarë të rinj, me 600 rekrutë të rinj për ushtrinë tonë të paraparë për vitin 2024.

Bashkë me këto investime në sektorin e sigurisë, Kosova në vitin 2023 ka shënuar progres të jashtëzakonshëm në forcimin dhe përmirësimin e statusit dhe pozitës ndërkombëtare të shtetit tonë. Sivjet, ka ecur përpara aplikimi ynë për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës, ku Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës ka votuar pro anëtarësimit tonë me 24 prill. Dhe, me 18 prill 2023, pra më pak se një javë para kësaj date, procesi i liberalizimit të vizave për Kosovën përfundoi me sukses: prej 1 janarit të vitit 2024, qytetarët tanë, më në fund, do të gëzojnë lëvizjen e lirë në Bashkimin Evropian. Pra, përveç se ne plotësojmë zotimet e premtimet tona, qeveria jonë është ajo që i plotëson edhe premtimet e zotimet e rrejshme të atyre para neve. Ata flisnin e bërtisnin duke shpifur e u zotuar për gjëra qe nuk realizoheshin asnjëherë, ndërkohë që ne zotohemi dhe i plotësojmë ato tonat, por për të mirën e qytetarëve edhe kur ka pasë ndonjë zotim të mirë të atyre të këqijve, ne gjithashtu e plotësojmë.

Nuk e kemi lënë anash as mërgatën tonë: ambasadorët dhe përfaqësuesit tanë të përditshëm nëpër vendet ku jetojnë. Sivjet kemi vazhduar programin “Citizen Diplomacy Fellowship”, përmes të cilit dhjetëra profesionistë të rinj nga mërgata angazhohen dhe kontribuojnë në institucione vendore. Këtë vit po ashtu është mbajtur edicioni i parë i Forumit Ndërkombëtar “Ulpiana”, në të cilin u shkëmbyen ide inovative të përfshirjes dhe angazhimit të mërgatës, duke dëgjuar edhe praktikat më të mira nga vende të tjera demokratike nëpër botë.

Mbase e arritura më e madhe e Qeverisë në rrafshin ndërkombëtar sivjet, ka qenë Marrëveshja Bazike e datës 27 shkurt ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, bashkë me aneksin e zbatimit të datës 18 mars. Në qeveri të kaluara, flitej për ndarjen e Kosovës dhe nënshkruheshin marrëveshje të dëmshme për Kosovën që ishin edhe antikushtetuese e antiligjore, e të cilat Serbia edhe sot e kësaj dite insiston që të zbatohen. Në dialogun në Bruksel, unë nuk kam pasur e nuk kam vështirësi të cilat nuk janë trashëgimi e tyre. Por, me Qeverinë e Lëvizjes VETËVENDOSJE!, ne kemi arritur një marrëveshje të re, e cila flet për integritetin territorial të Kosovës si shtet sovran dhe i barabartë, dhe të cilën Serbia po refuzon ta nënshkruajë dhe mundohet vazhdimisht që t’i ikë, madje këtë javë edhe zyrtarisht e me shkrim siç e pamë nga Brukseli.

Të dashur anëtarë,

Pa u zgjatur më tepër, në fund të vitit 2023, është më se e qartë se kemi shumëçka për të gëzuar dhe për të festuar. Në vitin 2024 sigurisht do të kemi shumë e shumë suksese, të arritura e fitore të tjera e të reja. Por, siç kam theksuar më herët, na pret edhe punë, mund, djersë e angazhim. Le të jemi krenarë për sukseset tona. Por njëkohësisht, të mos e harrojmë kurrë rrugën e vështirë, dhe plot sfida, që kemi kaluar bashkë për të arritur aty ku jemi, si Lëvizje dhe si Qeveri, si aktivistë e si qytetarë, si përfaqësues e si zyrtarë.

Ju falemnderit shumë!

Mbledhja përgatitore e Partisë së Socialistëve Evropianë tek e cila ishte i ftuar sot më 14 dhjetor Kryeministri i Kosovës, njëherazi Kryetari i Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Albin Kurti, ishte e një rëndësie të dyfishtë: së pari u përqendrua në përgatitjen e Këshillit Evropian me praninë e kryeministrave, kryetarëve të partive dhe të komisarëve evropianë, dhe së dyti ndodhi gjashtë muaj para zgjedhjeve evropiane që janë caktuar të mbahen me datë 9 qershor 2024.

Për hirë të këtyre dy ngjarjeve kyçe, për të ardhmen e Bashkimit Evropian, temat mes pjesëmarrësve prekën:

(i) gjendjen e rëndë të sigurisë në nivel global për shkak të luftës në Ukrainë, agresionit të Rusisë atje, dhe për shkak të kthimit të luftës në Lindjen e Mesme me pasoja të tmerrshme njerëzore.

(ii) angazhimin pa dilemë për zgjerimin e Bashkimit Evropian dhe për integrimin sa më të shpejtë të vendeve të Ballkanit Perëndimor;

(iii) rreziqet që paraqesin aleancat e së djathtës dhe të djathtës ekstreme nëpër shtete anëtare siç tregon rasti në Itali;

(iv) pengesat që këto aleanca paraqesin në përparimin e çdo reforme siç është rasti i sulmeve kundër qasjes ekonomike dhe fiskale të Bashkimit Evropian;

(v) prirjen e këtyre rrymave të bashkuara konservatore dhe ekstremiste për t’iu kthyer politikave shtrënguese dhe të dëmshme në kohën kur nevojiten më shumë investime për rritje;

(vi) nevojën për të promovuar bashkërisht një narrativë pozitive rreth çështjes së rregullimit të migracionit në shkallën evropiane;

(vii) shpresat e reja për tranzicionin energjetik pas deklaratës finale nga Konferenca Klimatike COP28 edhe duke pasë parasysh se bota mbetet larg angazhimeve të domosdoshme për të kthyer prirjen e ngrohjes globale, ndërsa nevojitet ende një kombinim më i drejtë për amortizimin social të këtij tranzicioni.

Në margjina të kësaj mbledhje, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, pati rastin të bisedojë me Përfaqësuesin e Lartë për Politikën e Jashtme, z. Josep Borrell, me Kryeministrin e Spanjës, z. Pedro Sánchez, me Kryetaren e Grupit të Socialdemokratëve në Parlamentin Evropian, znj. Iratxe García Pérez, me Komisarin Evropian për Punësim dhe për të Drejtat Sociale, z. Nicolas Schmit, por sigurisht edhe me Kryetarin e PES-it, z. Stefan Löfven dhe me Sekretarin e Përgjithshëm, z. Giacomo Filibeck.

Në fjalimin e tij, Kryeministri, Albin Kurti, foli për arritjet e Republikës së Kosovës në luftimin e korrupsionit dhe për rritjen ekonomike në këto 32 muaj sa jemi në qeverisje. Janë dyfishuar eksportet dhe investimet e huaja direkte dhe vitin e ardhshëm Bruto Produkti ynë Vendor do të jetë më i lartë për 40% në krahasim me vitin para pandemisë 2019. Kemi rritur veçanërisht buxhetin për bujqësinë, arsimin shëndetësinë dhe mbrojtjen, dhe jemi përqendruar në programe të gjera sociale në vend të projekteve të mëdhaja publike që në kujtesën e gjithsecilit e kanë lidhur korrupsionin me qeverinë.

Tutje, Kryeministri Kurti rikujtoi masat e padrejta që i janë vënë Republikës së Kosovës dhe bëri thirrje për heqjen e këtyre gjersa theksoi se shteti autoritar fqinj është ai që bart fajin për eskalimin e situatës në pjesën veriore të Kosovës. Barrikadat e paramilitarëve u zëvendësuan me sulme paramilitare, sulme terroriste, lideri i të cilëve është i lirë në Serbi dhe merr pjesë në mitingjet e presidentit të Serbisë. Kryeministri Kurti ripohoi përkushtimin e Kosovës për zbatimin e marrëveshjeve të arritura sivjet por duke kërkuar nënshkrimin e dy palëve si një garanci ligjore për një zbatim pa shkelje. Ai ritheksoi synimin e vendit tonë për integrim në Partneritetin për Paqe të NATO-s dhe në Bashkimin Evropian, duke kërkuar dërgimin e pyetësorit.

Në fund, Kryeministri Kurti, tregoi për mbështetjen e madhe që aktualisht gëzon qeveria e drejtuar nga ai me 56% sipas matjeve të fundit krahas 51% me të cilën kemi fituar në pranverën e 2021. Këtë mbështetje e kemi siguruar duke u mbështetur në tri kategori të mëdha sociale si gratë, të rinjtë dhe diaspora, tha ai. Kryeministri edhe si Kryetar i Lëvizjes VETËVENDOSJE! konfirmoi gatishmërinë e organizatës tonë që përmes mobilizimit të diasporës tonë shqiptare t’i mbështes partitë simotra në zgjedhjet evropiane që do të mbahen në qershor të 2024.

Kryeministri, Albin Kurti, bashkë me nënkryetaren e Lëvizjes VETËVENDOSJE!, Mrika Limani Myrtaj, ministrin, Hajrulla Çeku, dhe kryetarin e Qendrës së Lëvizjes në Gjermani, Fahri Beqa, zhvilluan sot një takim me bashkatdhetarët tanë në Berlin të Gjermanisë.

Në këtë takim të përzemërt u diskutua për situatën politike në Kosovë, zhvillimet e fundit, si dhe u prezantuan të arriturat përgjatë këtyre dy vjet e nëntë muajve në qeverisje. Krahas miratimit të ligjit që ua mundëson bashkatdhetarëve votimin nëpër ambasada të Republikës tonë, kyçjes së të rinjve nga mërgata në Programin për Diplomaci, dhe investimeve që bashkatdhetarët kanë bërë në Kosovë, në këtë takim u fol edhe për rëndësinë e investimeve në sektorin e energjisë së ripërtërishme tash që është hapur ankandi.

Mërgata jonë vazhdon të jetë motor qendror për zhvillimin ekonomik dhe demokratik të Republikës tonë.

Në janar të këtij viti Qeveria u zotua se do t’i mbështeste komunat në lehtësimin e barrës së tatimit në pronë për qytetarët, duke filluar nga ata më në nevojë.

Për këtë Qeveria inicioi ndryshimin e Ligjit për Tatimin në Pronën e Paluajtshme. Në të u përcaktua përfitimi për të gjithë tatimpaguesit nga zbritja e faturave të vitit 2023 deri në shumën 100 euro.

Por ligji i miratuar nga Kuvend nga mazhoranca e Lëvizjes VETËVENDOSJE! me partnerët e saj u dërgua në Gjykatë Kushtetuese nga Asociacioni i Komunave të Kosovës dhe Kryetari i Komunës së Prizrenit që vjen nga radhët e PDK-së, Shaqir Totaj. Qëllimi ishte bllokimi dhe vonimi i zbatimit të ligjit, pra faljes deri në 100 euro i tatimit në pronë.

Në fund të nëntorit 2023 Gjykata Kushtetuese konkludoi se Ligji nuk kishte asnjë pikë kundërkushtetuese dhe i njëjti hyri në fuqi.

Kur në fundin e vitit 2022 kishte hyrë në fuqi përllogaritje e re për tatimin në pronë, subjektet opozitare dhe Kryetarët e Komunave nga radhët e tyre ngritën zërin duke pretenduar se po flisnin në emër të qytetarëve dhe pamundësisë për ta paguar tatimin e rritur.

Qeveria dhe mazhoranca jonë në Kuvend veproi. Komunat e udhëhequra nga Lëvizja VETËVENDOSJE!, asambleistët tanë anekënd Kosovës ndërmorën nismën e propozimit në Kuvende Komunale për faljen deri në 100 euro të tatimit në pronë.

Por deri tani Qeveria dhe Këshilltarët tanë Komunalë kanë hasur në këto kundërshtime – në Kuvend kundërshtime e mosvotim nga opozita e PDK, LDK, AAK-së, në Gjykatë Kushtetuese nga asociacioni i komunave me përfaqësues të PDK-së dhe mbështetur nga LDK e AAK, në Kuvende komunal kudo që PDK, LDK janë shumicë.

Për Lëvizjen VETËVENDOSJE!, kjo është një mundësi e humbur që të gjitha këto komuna nuk shfrytëzuan mundësinë e lehtësimit të borxhit të qytetarëve në këtë fundvit përmes ligjit që parashihte faljen e tatimit në pronë deri në shumë 100 euro.

Nuk ka asnjë shpjegim e arsyetim të qëndrueshëm, të bindshëm apo në favor të qytetarëve për Kuvendet Komunale që drejtohen nga shumica PDK, LDK, AAK për të mos ta zbatuar këtë mundësi që ua dha ligji i iniciuar nga Qeveria.

Lëvizja VETËVENDOSJE!

10 dhjetor 2023

Sot u mbajtën ligjëratat e Nivelit teorik dhe politiko-organizativ të Shkollës Politike të Lëvizjes në Prishtinë, Prizren, Pejë, Ferizaj e Gjilan.

Profesoresha Majlinda Bregasi vijoi sot ciklin e ligjëratave mbi gjuhën.
Lidhja e gjuhës me strukturat mendore, natyra metaforike e gjuhës njerëzore, skemat mentale, si krijohen e si veprojnë.

Gjithashtu gjatë ligjëratës u dhanë ilustrime me shembuj nga Lahuta e Malcisë deri tek diskurset e sotme politike.

Ndërsa në nivelin politiko-organizativ u mbajtën ligjëratat mbi “Socialdemokracinë – historiku i konceptit dhe pse për Lëvizjen” nga anëtari i Kryesisë Arbër Zaimi dhe Kordinatorja e Komiteteve Dejona Mihali.

Në to u diskutua për konceptet themelore dhe idealin socialdemokrat mbi lirinë, barazinë dhe solidaritetin.

Lëvizja e ka në thelb të programit të saj vlerat progresiste, luftën kundër shtypjes, konceptin e shtetit të mirëqenies sociale, drejtësinë shoqërore, rishpërndarjen e të ardhurave, rolin e shtetit në zhvillim, barazinë mes kombeve e shteteve dhe liritë themelore politike.

Shkolla politike e Lëvizjes është vendi ku diskutohen konceptet, teoritë shkecore, ato organizative dhe veçanërisht paraqitet tradita evropiane e organizimit politik.

Nën drejtimin e kryesueses së Këshillit të Përgjithshëm të GVV-së, deputetes Fatmire Mulhaxha-Kollçaku, u mbajt mbledhja e radhës ku u diskutua për situatën politike në vend për çështje organizative.

Në këtë mbledhje u miratua manifesti i GVV-së, si dokumenti themeltar i organizatës. U diskutua për punët që janë bërë këtë vit dhe u miratua plani i punës për vitin 2024.

Në pjesën e parë të mbledhjes kryetarja e GVV-së, ministrja, Albulena Haxhiu, iu drejtua delegateve me një fjalë hyrëse ku kujtoi punët që ka bërë GVV si organizatë dhe politikat që ka ndërmarrë qeveria në mbështetje të grave. Ajo theksoi se viti 2024 do të jetë vit i GVV-së.

“Viti 2024 do të jetë i GVV-së. Nëse viti i parë i ka qenë vit ku ne është dashur të konsolidohemi dhe ta përbrendësojmë këtë organizim të ri, viti që vjen jam e bindur që do të jetë vit i zgjerimit dhe fuqizimit të mëtejmë të organizatë tonë ku krahas zgjerimit të strukturës bashkërisht do të punojmë për shtimin e masave qeveritare që mbështesin gratë, tha kryetarja e GVV.

Pjesa e dytë e mbledhjes u pasua me një diskutim të gjerë mbi çështjet organizative, për punën e GVV në 2023, dhe për punën e GVV për vitin 2024.

Qirinj në kujtim të 66 viktimave të femicidit në Kosovë

Organizata Gratë për VETËVENDOSJE! bashkë me Rinia për VETËVENDOSJE! zhvilluan aktivitetin e ndezjes së qirinjve pranë Teatrit Kombëtar të Prishtinës në kujtim të 66 grave të vrara si pasojë e krimit të femicidit gjatë periudhës 2000-2022 në Kosovë. Kryetarja e GVV në Gjilan, deputetja Arijeta Rexhepi dhe aktivistja e RVV-së, Dea Lala, folën për media në këtë aktivitet.

“Sot, me ndezjen e 66 qirinjve, kujtojmë vrasjen e 66 grave e vajzave që nga paslufta e deri më sot. Për ne nuk janë vetëm numra, janë jetë grash të shuara dhunshëm e padrejtësisht. Të gjitha u vranë për të vetmen arsye sepse ishin gra, tha kryetarja e GVV në Gjilan, deputetja, Arijeta Rexhepi.

Ajo theksoi punën që deputetët dhe qeverisja po e bëjnë për luftimin e dhunës në familje përmes miratimit të ligjeve, ndryshimit të tyre dhe ndarjes së buxhetit për strehimoret që ofrojnë shërbime strehimi për viktimat e dhunës në familje dhe dhunës ndaj grave.

Ndërsa Dea Lala, aktiviste në RVV, foli për rëndësinë që duhet t’ia kushtojmë femicidit në vendin tonë duke u angazhuar njëherit në luftimin e normave patriarkale në shoqëri.

“Ne, solidarizohem me gjithsecilën vajzë dhe grua të prekur nga cilado formë e dhunës. Ne angazhohemi në luftimin e dhunës në bazë gjinore. Si në këtë 8 mars, që shënon ditën ndërkombëtare të gruas ashtu edhe cilëndo ditë tjetër, mbarë shoqëria, përfshirë të rinjtë e të rejat le të përpiqemi bashkërisht të angazhohemi në luftimin e femicidit, pushtetit patriarkal në vend, dhe t’i hapim rrugë të ardhmes pa dhunë e me një jetë ku ka siguri dhe dinjitet.”

“Drejtësi për vajzat dhe gratë e vrara. Barazi dhe siguri për të gjitha, kudo!”

Hetim për çdo lëshim

Shumë është thënë mbi dhunën seksuale ndaj grave. Mijëra programe janë financuar këto dy dekada në institucionet e sigurisë, hetimit dhe gjyqësisë. Ende sot, 15 vite pas shpalljes së pavarësisë, në sistemin gjyqësor dhe prokurorial të Kosovës numërohen qindra raste të zvarritjes se lëndëve për viktimat e dhunës seksuale.

Ka qenë dhe ende mbetet e paprecedentë natyra e vendimeve dhe lirimi i abuzuesve në disa raste si dhe mostrajtimi i përpiktë i disa rasteve të tjera që kanë dërguar edhe në pasoja fatale.

Në emër të pavarësisë dhe ndarjes së pushteteve po pamundësohet gjetja e përgjegjësve të lëshimeve në parandalimin e rasteve fatale, përdhunimeve apo dhunës në përgjithësi.

Ndaj është detyrë e Kuvendit të Republikës të marrë rolin që i takon me ligj nëpërmjet Komisionit Hetimor Parlamentar për të shqyrtuar të gjitha hallkat shtetërore që u takojnë pushteteve të ndryshme e të ndara se ku dhe çka ka ndodhur me rastet e trajtimit të dhunës seksuale dhe dhunës ndaj grave.

Për këto dhe shumë elementë të tjerë të lidhur me hallkat shtetërore të sistemit të sigurisë dhe drejtësisë Grupi Parlamentar i VETEVENDOSJE! përgatiti dhe procedoi ngritjen e komisionit hetimor parlamentar për rastet e dhunës seksuale në 5 vitet e fundit. Këtë komision hetimor parlamentar sipas Ligji për hetimin do ta drejtojë opozita.

Mbrojtja e jetës së grave dhe vajzave, dinjiteti i tyre, në përgjithësi barazia gjinore nuk mund të qendrojnë pezull deri sa të zgjidhen të gjitha çështjet e tjera. Ka shumë përgjegjë në institucionet tona që këto vitet kanë pasur përgjegjësi sigurinë e grave. Ajo siguri kur i është dashur më së shumti nuk u është dhënë. Shteti ekziston për ta mbrojtur qytetarin nga cenimi i jetës dhe dinjitetit. Pa këtë mbrojtje nuk mund të funksionojë shoqëria.

Lëvizja VETEVENDOSJE! është duke përdorur çdo mekanizëm kudo që ndodhen përfaqësuesit e saj: në Qeveri, në Kuvend, në Komuna e në aktivizëm.

Ne besojmë se ka tepër shumë nevojë që në jetën tonë publike e institucionale të trajtohet me përpikmëri faji e përgjegjësia apo dhe dështimi i çdo hallke institucionale në rastet e përdhunimeve, vrasjeve, rrahjeve, fyerje, përndjekjeve dhe keqtrajtimeve sistematike ndaj grave dhe vajzave.

Hetim për çdo lëshim.

8 mars 2023

Grupi parlamentar i Lëvizjes VETEVENDOSJE!

Urime 7 Marsi!

Lëvizja VETËVENDOSJE! ua uron të gjithë mësuesve shqiptarë në Republikën e Kosovës, Luginën e Preshevës, në Mal të Zi, Maqedoni të Veriut, Republikë të Shqipërisë dhe atyre në mërgatë që e mbajnë gjallë mësimin në gjuhën shqipe nëpër Evropë dhe Botë, ditën e 7 Marsit.

Dita e mësuesit festohet për nder të hapjes së shkollës së parë shqipe në qytetin e Korçës me 7 Mars 1887, për të cilën u deshtë shumë mund, djersë dhe gjak sepse edhe ishim nën pushtimin Osman.

Që atëherë, gjenerata të njëpasnjëshme mësuesish përcollën përvojën dhe dijet e tyre shkollore gjeneratë pas gjenerate duke ruajtur kështu gjuhën por edhe mundësitë tona si shqiptarë të ndërtojmë dhe ushtrojmë dije krahas popujve të tjerë.

Sot i kujtojmë dhe nderojmë të gjithë ata që kontribuuan në arsimimin e shqiptarëve.

Sot i urojmë të gjithë ata që ushtrojnë profesionin e shtrenjtë të mësimdhënësit nëpër secilin institucion publik filluar nga ai parashkollor e deri te ato pas universitare.

7 Marsi na jep detyrën e përkushtimit sa më të lartë institucional dhe shoqëror në krijimin e kushteve për rezultate sa më të larta në fushën e arsimit.

Përfaqësuesit e organizatës NDI, Ambasadoren, drejtoreshën rezidente të kësaj organizate për Kosovë, znj. Nancy Soderberg, bashkë me zëvendës drejtorin, z. Valon Kurhasani, dhe Drejtorin e Programit, z. Pajtim Gashi, në zyret tona i mirëpritën Sekretari Organizativ, Alim Rama dhe Sekretari për Marrëdhënie Ndërkombëtare, Hajrulla Çeku, së bashku me Sekretarin për Media dhe Komunikim, Arlind Manxhukën, Koordinatorin e Qendrave, Valon Hotin dhe Anila Vrajollin nga SMN.

Në këtë takim miqësor u njoftuam për punën dhe projektet e deritashme të NDI, për planet e mëtejme të kësaj organizate, si dhe diskutuam për mundësinë e bashkëpunimit në fusha ku kemi interes të ndërsjellë. Ne e njoftuam znj. Soderberg dhe z. Kurhasani për aktivitetet tona që do të zhvillohen përgjatë këtij muaji nga organizata Gratë për VETËVENDOSJE!: “Marsi sjell Pranverën GRATË BARAZINË”, dhe me ta ndamë bindjen e përbashkët për bashkëpunim në çështje që lidhen me fuqizimin e grave rinisë në të ardhmen.

Faleminderit kryetar Konjufca,

Të nderuar deputetë të Kuvendit,

Të dashur qytetarë të Rrepublikës,

Jam sot para jush për t’ju informuar e raportuar për takimin e fundit të nivelit të lartë në kuadër të Dialogut me Serbinë të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian, e siç e dimë u mbajt të hënën e kësaj jave, pra me 27 shkurt. Takimi ishte ftuar zyrtarisht nga Përfaqësuesi i Lartë për Politikë të Jashtme dhe Zëvendëspresidenti i Komisionit Evropian, z. Josep Borrell me dy pika të axhendës, e para, formalizimin e pranimit të Marrëveshjes Bazë të propozuar nga Bashkimi Evropian, e të mbështetur nga Gjermania, Franca, Italia dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe, e dyta, fillimin e diskutimeve për planin e zbatimit të kësaj marrëveshjeje. Më lejoni të theksoj që shpeshherë ka një keqkuptim sa i përket këtyre dy dokumenteve: BE-ja e ka propozuar zyrtarisht vetëm një dokument, Marrëveshjen Bazë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë; plani i zbatimit do të duhet të negociohet, dhe negociatat për të nuk kanë filluar ende.

Në takimin e nivelit të lartë të datës 27 shkurt, isha pjesëmarrës në dy lloj takimeve, fillimisht, bilateral, me Përfaqësuesin Borrell dhe Lehtësuesin Lajçak, dhe, pas kësaj, në takimin trilateral ku prezent ishte edhe Presidenti i Serbisë Vuçiq. Në takimin trilateral, unë i ofrova Bashkimit Evropian nënshkrimin zyrtar si kryeministër i Republikës të Marrëveshjes Bazike, të cilën do të duhej ta nënshkruante edhe Përfaqësuesi Borrell edhe Presidenti Vuçiq dhe e njëjta të miratohej në një samit të Këshillit Evropian. Propozimin tim për ta nënshkruar zyrtarisht marrëveshjen e refuzoi menjëherë Presidenti i Serbisë. Refuzimi i tij ishte i natyrës kategorike, gjë që e bëri publike edhe ai vet pas daljes nga takimi. Më lejoni të sqaroj që qëndrimi i Përfaqësuesit Borrell, siç u tha edhe në deklarimin e tij për media, është që ky dokument nuk do të diskutohet më; pra, ka një format të finalizuar dhe për atë arsye ai është shpallur në ueb-sajtin zyrtar të Bashkimit Evropian. Të dy palët janë pajtuar me një pozicion të tillë, por kjo nuk nënkupton që palët e kanë pranuar zyrtarisht marrëveshjen. Pranimi bëhet vetëm përmes nënshkrimit të të dy palëve, fillimisht, sipas procedurës së kontraktimit ndërkombëtar të shteteve. Refuzimi për ta nënshkruar nga ana e Serbisë është tregues që ata nuk janë dakord me përmbajtjen, rrjedhimisht nuk kanë gatishmëri për t’i dhënë formë obligative juridike e ndërkombëtare marrëveshjes së tillë.

Më lejoni të ripërsëris që ka një dallim të madh ndërmjet, në njërën anë, pranimit të një teksti të një marrëveshjeje si një dimension simbolik, dhe në anën tjetër, pranimit për t’ia ndërmarrë obligimet juridike ndërkombëtare asaj. E para është pa asnjë pasojë juridike e politike dhe ka natyrë simbolike; e dyta ka pasoja juridike dhe politike, të gjitha në nivelin ndërkombëtar të marrëdhënieve ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Serbisë. Presidenti i Serbisë e ka refuzuar të dytën, pra po refuzon ta pranojë marrëveshjen si kuadër i detyrimeve ndërkombëtare të obligueshme për palët në të drejtën ndërkombëtare. Arsyet e refuzimit të tij nuk meritojnë komentim nga ana ime, por, natyrisht, do të duhej të ishin një pikënisje mbi vlerësimin racional e utilitar të pyetjes se për kë është e favorshme një marrëveshje e tillë e për kë jo. Unë ju sugjeroj që mos të prodhoni argumente në diskursin publik që janë sa të pakuptimta edhe të dëmshme e në linjë me ata që e kundërshtojnë marrëveshjen në shtetin fqinj tonë verior. Ata që thonë që kjo marrëveshje nuk ka njohje de facto e kanë barrën e provës të faktojnë se pse atëherë atë e refuzoi me nënshkrim zyrtar të saj Presidenti i Serbisë; ata që thonë që kjo marrëveshje nuk është e përqëndruar në rregullimin e marrëdhënieve ndërmjet dy shteteve të pavarura, duhet të mendojnë se pse atëherë Presidenti i Serbisë e konsideron nënshkrimin e saj si shkelje e ‘vijave të tij të kuqe’?!

Më lejoni të ju them që Marrëveshja Bazë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë përbën një hap të rëndësishëm në rregullimin e marrëdhënieve të jashtme, ndërkombëtare ndërmjet dy shteteve të pavarura. Ajo bazohet në parimin e barazisë së sovranëve, respektin për integritetin territorial, pavarësinë, heqjen dorë nga pengesat për anëtarësim të Republikës sonë në organizata ndërkombëtare, shkëmbimin e misioneve diplomatike përmes ambasadorëve të rangut të plotëfuqishëm, njohjen e simboleve shtetërore, të pasaportave, e kështu me radhë. Marrëveshja mundëson një projekt paqeje e cila e sekuencon në kohë dhe e shëndërron në një obligim ligjor arritjen e një marrëveshjeje finale. Marrëveshja i hap rrugë Republikës sonë për anëtarësim në shumë organizata ndërkombëtare, me e rëndësishmja përmes pranimit të kapacitetit ligjor për t’u anëtarësuar në NATO dhe nënshkrimin e një Partneriteti për Paqë me NATO-n ku për herë të parë Ushtria e Kosovës shndërrohet në aleat, partner shtetëror të NATO-s, anëtarësimin në dhjetëra konventa ndërkombëtare, statusin e kandidatit në Bashkimin Evropian, anëtarësimin në Këshillin e Evropës, e kështu me radhë.

Në anën tjetër kam vërejtur që ka edhe shumë keqkuptime e informacione të pavërteta në lidhje me disa nga pikat e marrëveshjes. Më lejoni të ritheksoj që premisa bazë e imja si kryeministër është që nuk do të lejoja të negocioja asgjë që nuk është në përputhje me sistemin kushtetues e ligjor të Republikës, apo diçka që synon territorializimin, mono-etnicitetin apo krijimin e urave për ndërhyrje të Serbisë në punët e brendshme të Republikës së Kosovës. Asnjë nga kjo, asnjëherë. Gabimet politike, historike të qeverive të kaluara nuk do të përsëriten asnjëherë, përkundrazi do të bëj përpjekje maksimale që ato gabime politike, historike të qeverive të kaluara t’i eliminoj, apo së paku t’i reduktoj substancialisht që të mos jenë pengesë për karakterin e qëndrueshëm demokratik e unitar të Republikës sonë. Shumë detaje nuk mund t’i them, por mendja e shëndoshë e ka të lehtë t’i kuptojë ato nga nje lexim i thjeshtë i veprimeve dhe teksteve që i kam pranuar.

Në këtë pikë, psh. me lejoni të theksoj që i vetmi nen ku ka një problem në këtë Marrëveshje është ajo që lidhet me obligimet e trashëguara, e për të cilat ka një konsesus ndërkombëtar që ato duhen zbatuar. Ajo është pika 10 e Marrëveshjes, neni 10 i Marrëveshjes, në fjalinë e fundit të tij, e cila e përmban normën që ‘të gjitha’ marrëveshjet e Brukselit duhet zbatuar.

Megjithatë, këtë ju duhet ta kuptoni si një detyrim ndaj tërësisë, dhe paqartësisë që e shoqëron tërësinë, e jo si diçka të veçantë ndaj një elementi të një marrëveshjeje, natyrisht që e kam fjalën këtu për marrëveshjen Thaqi-Daçiq të vitit 19 prillit 2013, të ratifikuar në këtë Kuvend me mbi 80 vota, e të zgjeruar me marrëveshjen Mustafa-Vuçiq të 25 gushtit 2015 mbi Asociacionin. Pra, Marrëveshja Bazë nuk i veçon elementet por i vendos ato në një normë të tipit ‘kategori’; dmth unë e kam pranuar që ekziston një ‘thes me marrëveshje’, dhe për t’i zbatuar rreth 40 marrëveshje njëherë duhet të sigurohemi që ato do të zbatohen sipas rrjedhjes së tyre kohore, e gjithashtu, vetëm ato për të cilat ka një autorizim kushtetues e ligjor në Republikën tonë për t’i zbatuar. Prandaj edhe kur thuhet që duhet të zbatohen lexojeni fjalinë deri në fund sepse nuk thotë që vetëm duhet të zbatohen. Nëse më pyesni a duhet zbatuar ato që i gjithë komuniteti ndërkombëtar i aleatëve pret që të zbatohen sepse janë ratifikuar e miratuar nga qeveritë e legjislaturat e mëhershme, përgjigjja ime është PO POR vetëm nëse zbatohen të gjitha dhe në përputhje me përcaktimet kushtetuese e ligjore të Republikës sonë, duke respektuar demokracinë, barazinë, të drejtat e njeriut e simetrinë. Nuk lejoj përjashtime, veqime apo fokusime në një. Kaq mund të them për këtë pikë tash për tash.

Më lejoni t’ju garantoj gjithashtu që asgjë e re, e cila nuk ka qenë e pranuar katërcipërisht në marrëveshjet e kaluara nuk do të pranohej, nuk është negociuar, dhe nuk është përfshirë në Marrëveshjen Bazike. Të gjithë ata që thonë se ne paskemi pranuar një element të ri në Marrëveshjen Bazike janë të keqinformuar, ose ju mungon racionaliteti në vlerësim. Nëse do të flisja më shumë do ta dëmtoja pozicionin negociator të Qeverisë sonë.

Për fund, më lejoni të theksoj që Qeveria ime është e gatshme të shkojë në çdo takim të nivelit të lartë të ftuar nga Përfaqësuesi Borrell, dhe një gjë të tillë do ta bëj edhe për takimin e radhës në qytetin e Ohrit ku, për koincidencë, ka një marrëveshje për pajtim që bazohet në standardet dhe udhëheqjen e Bashkimit Evropian e mbi të cilën premisë në 6 shtetet në Ballkanin Perëndimor edhe do të mund e do të duhej të krijonim reciprocitet.

Po i adresoj edhe dy gjëra të rëndësishme që edhe sot këtu, por edhe këto ditë janë ngritur.

Sa i përket qëndrimit që ‘overcome the past’ është falje e krimeve të Serbisë, ose është braktisje e ballafaqimit më të kaluarën?

Më lejoni të theksoj që ky qëndrim është i pasaktë, i padrejtë, i pavërtetë. Një ndër insistimet kryesore të mia ka qenë që një marrëveshje bazike pa elementin e drejtësisë tranzicionale nuk mund e as nuk guxon të bëhej. Nocioni ‘overcome the past’ përbën, përkundrazi, një detyrim për palët që të adresojnë të kaluarën e jo ta harrojnë atë. Përndryshe, do të titullohej ‘forget the past’ ose ‘disregard the past’. Nocioni ‘overcome the past’ është konceptualisht dhe literalisht, në origjinal, i quajtur gjermanisht ‘vergangenheitsbewältigung’ e i cili përbën metodën gjermane të të adresuarit të drejtësisë tranzicionale pas luftës së dytë botërore. Ky është koncepti. Ai bazohet në një sistem të drejtësisë tranzicionale që ka për qëllim ta thotë të vërtetën për të kaluarën, ta luftojë revizionizmin e së vërtetës, dhe t’i ndjek e t’i dënojë ata që kishin përgjegjësi për të kaluarën. Pra, jo që Marrëveshja Bazike nuk amniston e as nuk fal asgjë, por, përkundrazi, ka për qëllim të adresojë të kaluarën përmes mjeteve të civilizuara që kanë për qëllim luftën ndaj kriminelëve që kanë kryer krime lufte, theksimin e së vërtetës, mbrojtjen e narracionit të viktimave, dhe edukimin e brezave të rinj mbi bazën e drejtësisë për të kaluarën. Kjo jo që nuk është harresë, e as tejkalim i së kaluarës, por theksim i saj dhe ndërtim i së ardhmes duke e adresuar të kaluarën përmes përgjegjësisë shtetërore-juridike, morale e kulturore. Dhe, le ta ritheksoj që tekstet që i kemi tash për tash janë vetëm në anglisht dhe atyre do të ju përmbahemi. Tekstet do të përkthehen në fund, njëherë dakordohemi për tekstet në anglisht siç janë. Pra, kjo është sa i përket ballafaqimit me të kaluarën.

Tjetra, është keqleximi sa i përket çështjes së statusit?

E dëgjova deputetin Abdixhiku, ai tha që është hapur çështja e statusit ose që është neutrale. Së pari më lejoni të ua tregoj kontekstin dhe çfarë saktësisht po shkruan se duhet të lexoni me përpikëri. Para 4 vjetëve ish Presidenti Trump i ka dërguar letër ish Presidentit Thaçi ku e ka përdorur togfjalëshin “njohje reciproke“. Para 2 vjetëve, këtë e ka bërë Presidenti aktual Biden, “njohje reciproke“. Shtrohet pyetja pse ata nuk kanë thënë njohja e Kosovës nga Serbia por “njohja reciproke“? Sepse në thelb nuk mund ta njohësh një shtet që nuk të njeh pa u nënshtruar në riokupim. Rrjedhimisht, të dy Presidentët neve kanë treguar që aktualisht e kemi gjendjen e një mosnjohje reciproke, dhe nga mosnjohja reciproke ne duhet të kalojmë në njohje reciproke. Përndryshe ata do të shkruanin duke thënë Serbia ta njeh Kosovën dhe kaq. Dhe, këtu nëse e vëreni në fjalinë e katërt të preambulës thuhet „icluding on the status questions“, ‘çështjet’ jo ‘çështjen’ siç tha deputeti Abdixhiku. ‘Çështjet’ pse? Sepse qysh në takimin e parë kur kam qenë në Bruksel me Presidentin Vuçiq te zyra e Borrelit, në mes të qershorit të vitit 2021, unë kam thënë ‘Republika e Kosovës nuk e njeh Serbinë’, qysh në fillim. Ai tha Serbia nuk e njeh Kosovën. Unë thashë ‘Republika e Kosovës nuk e njeh Serbinë’, në përputhje me dy letrat e dy presidentave amerikanë, mosnjohja reciproke. Tash këtu keni ‘status questions’, a e dini pse? Faktorët ndërkombëtarë e dinë shumë mirë që nuk është në pyetje pavarësia e Kosovës , por në thelb kushtetuta konfliktuoze është e Serbisë. Nëse ka ndonjë shtet në Ballkanin Perëndimor që e ka statusin e pacaktuar është pikërisht Serbia. Unë atë Kushtetutë se pranoj dot, sepse në fjalinë e dytë të premabulës Kushtetuta e Serbisë thotë që „Kosova është pjesë integrale e Serbisë“. Unë nuk mund ta pranoj atë. Pra, nga mosnjohja reciproke duhet të kalojmë në njohjen reciproke. Ata e kanë dëgjuar Serbinë duke thënë që se njeh Kosovën por e kanë dëgjuar edhe Kosovën duke thënë që nuk e njeh Serbinë. Prandaj e keni ‘status questions’, plural, shumës deputeti Abdixhiku. Mos thuaj ‘çështja’, ‘çështjet’, ‘pyetjet’. Është shumës. Nuk është ‘status question’.

Dhe, çështja e fundit është sa i përket nenit 7.

Nga pikëpamja ime, Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe si marrëveshje e trashëguar nga vitet 2013 dhe 2015 është në nenin 10. Në nenin 7 flitet për komunitetin serb, i cili nëse nuk jam gabim përmendet mbi 10 herë në Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Pra, komuniteti serb nuk janë komunat me shumicë serbe kategorikisht janë dy gjëra të ndryshme. Komuniteti serb ekziston edhe në Planin e Ahtisarit, edhe një duzinë herësh përmendet në Kushtetutën e Republikës.

Marrëveshja parasheh që të drejtat e komunitetit serb në Kosovë duhet garantuar ‘në përputhje’, po e ritheksoj, „në përputhje“ me konventat e Këshillit të Evropës. E vetmja konventë e Këshillit të Evropës që rregullon aspekte të të drejtave të komuniteteve jo-shumicë është Konventa Kornizë për Mbrojtjen e Pakicave, e cila tashmë është pjesë e Kushtetutës së Kosovës (neni 22). Nuk ka konventë tjetër. Pra, maksimumi që do të mund të nënkuptonte një vetë-menaxhim i tillë është ajo që tashmë Kushtetuta e parasheh në nenin 22 të saj. Propozimi kryesor nuk ka asnjë referencë specifike se çfarë do të nënkuptojë një vetë-menaxhim i tillë, por përderisa tavani i lartë është Konventa Kornizë e Këshillit të Evropës, e kjo pra nënkupton që rezultati duhet të jetë një format i i respektit për të drejtat individuale (joterritoriale) të pakicave, që bazohet në individin me të drejta edhe sipas përkatësisë e jo në institucionet a monopolin territorializues të tyre. Pra, këtu nuk kam dhënë asgjë: ajo që kam premtuar e pranuar është që komuniteti serb në Kosovë të trajtohet sipas nenit 22 të Kushtetutës, e cila e ka pjesë të saj Konventën Kornizë. Kushdo që thotë që kjo është një përbërës shtesë, apo që nënkupton diçka shtesë, e ka gabim ose kështu rezonojnë në fqinjin tonë verior armik. Një komunitet siç është ai serb – e komuniteti serb është komunitet që njihet në Kushtetutën e Republikës së Kosovës – nënkupton një dimension social (jo-territorial, jo-institucional dhe jo-politik) të një tërësie të individëve. Nuk ka komunitet pa individ, por individët mund të bëhen komunitet social (jo-territorial, jo-institucional, jo-politik). Konventa Kornizë ka subjekt individët, që janë pjesë e grupeve minoritare, dhe ashtu është kuptimi edhe i nenit 7 të Marrëveshjes Bazike.

Pra, nuk ka asgjë më shumë sesa që tashmë ekziston (dmth, neni 22 i Kushtetutës) dhe e gjithë ajo që është pjesë e nenit 22 të Kushtetutës është referencë për të drejtat individuale të pjesëtarëve të të gjitha komuniteteve, e njëri prej tyre është natyrisht edhe ai serb. Dmth njohje të të drejtave të njeriut që janë të natyrshme në një demokraci liberale, siç është e drejta në gjuhë, në arsim në gjuhën e tij/saj, e drejta për t’u punësuar pa diskriminim, e të tjera, për anëtarët e komunitetit serb, gjë që është tashmë garancion kushtetues e ligjor në shtetin tonë.

Falemnderit.

Kryetarja e GVV-së, Albulena Haxhiu, bashkë me anëtaren e kryesisë së GVV-së, Rinë Zhitia, pas një mbledhje pune të mbajtur sot me kryetaret e GVV-së nga Qendrat tona gjithandej vendit, mbajtën një konferencë për media ku shpalosën aktivitetet e organizatës Gratë për VETËVENDOSJE! për muajin mars.

“Përgjatë marsit përmes aktiviteteve të shumta do të adresojmë çështje që lidhen me të drejtat e grave në pronë, trashëgimi, pasuri të përbashkët, mbështetje me bursa, subvencione, pavarësinë ekonomik të grave përmes punësimit e sidomos ne angazhimin serioz dhe si asnjëherë më parë të dhunës në familje e femicidit si fenomen që po e shkatërron shoqërinë tonë”, tha Haxhiu.

“Do të jemi gjithandej Kosovës në fshatra e lagje, në aktivitete të ndryshme, në takime, tubime, tryeza, konferenca e aksione politike nëpërmjet të cilave do ta bëjmë të qartë se ne si gra jemi bashkë, e bashkë do të adresojmë projekte që do t’iu bëjnë jetën më të lehtë grave e vajzave.”

“Siç e kemi thënë, përveç emancipimit feminist, fuqizimit të grave brenda VV dhe adresimi i politikave feministe, synimi ynë si GVV është rritja e numrit të anëtareve vajza e gra. Prandaj sot përmes kësaj konference dhe në ditën e nisjes së shumë aktiviteteve, i bëj thirrje vajzave dhe grave në komunat e Kosovës, që të na bashkohen në rrugëtimin për drejtësi e barazi.”

Ndërkaq, Rinë Zhitia njoftoi konkretisht për aktivitetet që do të mbahen këtë muaj.

“Kjo javë fillon me aktivitete që kujtojnë dhe nderojnë të gjitha gratë luftëtare të luftës së fundit në Kosovë. Vazhdon me njohjen e kontributit të grave të para profesioniste në vend, veteranet e arsimit, shëndetësisë, artit, dhe aktivistet politike të para dhe pas luftës në Kosovë. Për të dalë më pas te gratë e angazhuara në rastet që kanë të bëjnë me dhunën në familje dhe vrasjet e grave.”

“Pra, do të ketë aktivitete të ndryshime që do të shtrojnë diskutimin mbi çështje gjinore. Ne e shohim të nevojshme të flasim për angazhimin dhe kontributin e grave në përparimin e të drejtave të tyre.  Ne u detyrohemi grave sepse ato kanë krijuar një bazë për angazhimin tonë të mëtejmë për drejtësi e barazi.  Jemi të vetëdijshme për gjithçka që është bërë dhe për gjithçka që ka mbet të bëhet ende. Të frymëzuara nga sakrifica e grave në vendin tonë si aktiviste të LV-së e njohim si detyrë angazhimin e përditshëm për shtyrjen para të kauzës feministe.”

“Si gra duhet të bashkohemi e të angazhohemi për secilën prej nesh. Le të bëhemi bashkë në përpjekjet tona për drejtësi, barazi dhe jetë të dinjitetshme”, tha Zhitia.

Sot, Kryetarja e organizatës Gratë për VETËVENDOSJE!, njëherazi ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, ka zhvilluar një vizitë në Mitrovicë, te familja e dëshmores, luftëtares së UÇK-së, Fatime Hetemi.

Shoqëruar nga kryetarja e GVV-së në Qendrën e Mitrovicës, Arjeta Fejza, ajo u prit nga motrat e dëshmores Fatime Hetemi, Sebahatja, Shehria dhe Hava, dhe vëllezërit e saj, Lulzimi, Behxheti, Bashkimi dhe Dritoni.

Fatimja nga Bistrica e Shalës ra në vijën e parë të frontit duke luftuar për çlirimin e vendit kur ishte vetëm 21 vjeçare. Ajo u bashkua në UÇK duke dhënë kontribut bashkë me Xhevë e Fehmi Lladrofcin.

Lavdi jetës dhe veprës së dëshmoreve tona. Angazhimi i grave në luftën tonë dhe kontributi i tyre i dhënë për çlirimin e vendit do të kujtohet dhe çmohet përherë sepse falë këtij angazhimi e sakrifice të tyre fituam mundësinë ta shkruajmë të lirë fatin tonë.

Sot u mbajt mbledhja L e Këshillit të Përgjithshëm të Lëvizjes VETËVENDOSJE! ku ndër të tjera u votuan edhe anëtarët e komisioneve staturore të Lëvizjes, proces ky që shënon edhe përmbylljen e plotë dhe të sukseshme të zgjedhjeve të brendshme.

Në pjesën e parë delegatëve të Këshillit të Përgjithshëm ju drejtua Kryetari njëherit edhe Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti i cili duke falendëruar anëtarët e Këshillit të Përgjithshëm theksoi se për 11 vite e gjysmë kemi mbajtur 50 mbledhje të Këshillit të Përgjithshëm duke treguar kështu rregullsinë me të cilën jemi mbledhur, ca më shpesh se sa katër herë në secilin vit andaj është mbresëlënëse, sepse është triumf i demokracisë së brendshme. Jo vetëm në vendin tonë, por as në rajon, nuk ka subjekte që mblidhen kaq shpesh me organin e tyre më të lartë vendimmarrës.

Mbledhja e Këshillit u mbajt një ditë para 26 shkurtit me ç’rast Kryetari Kurti përmendi edhe ditëlindjen e dy figurave tejet të rëndësishme për bindjet, frymëzimin dhe orientimin e Lëvizjes VETËVENDOSJE!:

‘’Sot është data 25 shkurt, e nesër, në 26 shkurt është ditëlindja e dy personave të veçantë për të gjithë ne. Janë dy persona me shumë vite dallim nga njëri-tjetri, me histori jetësore e me kontribut shumë të ndryshëm, por që koincidojnë të kenë datëlindjen e njëjtë por edhe inicialet e njëjta, A. D. E kam fjalën për Tribunin e çështjes shqiptare, viganin e rezistencës shqiptare në burgjet jugosllave e serbe, Adem Demaçin, dhe për shokun e aktivistin tonë të dashur, Astrit Deharin, viktimë e padrejtësisë kriminale në burgjet e Kosovës së pavarur. Të dy janë busulla e Lëvizjes sonë, dhe për sa kohë që të jetojë kujtimi i tyre në zemrat tona, për aq kohë do të jehojë edhe Lëvizja. Nuk e humbim rrugën, për sa kohë që rruga jonë ndriçohet nga pishtarë si ata. Lavdi dhe nderim, për udhërrëfyesin kombëtar, Adem Demaçin. Kujtim dhe drejtësi, me çdo kusht e deri në fund, për shokun tonë, Astrit Deharin’’.

Vetëm një ditë më parë u shënua njëvjetori i luftës në Ukrainë për çka foli edhe Kryeministri Kurti duke theksuar se pakkush mendonte se Ukraina e vogël do të rezistonte me kaq sukses ndaj një gangsteri gjigand. Por dëshira e Ukrainasve për demokraci e liri, atdhedashuria e tyre e pakufishme, solli edhe një herë në histori një shembull të fitores së Davidit mbi Goliatin. Ka shumë shembuj të tillë historia. Dhe një nga shembujt është edhe ai i fitores së Kosovës përballë pushtuesit që i dukej vetja shumë i madh dikur, e që ëndërron edhe sot të rikthejë madhështinë në kurrizin e të tjerëve.

Tutje Kryeministri Kurti përmendi të arriturat e Qeverisë në secilën ministri tash kur edhe pak javë na ndajnë nga gjysma e mandatit të Qeverisë Kurti.

Pas diskutimit të situatës politike Këshilli i Përgjithshëm vazhdoi punimet me votimin e anëtarëve të organeve statutore të këtij organi më të lartë të LV-së duke zgjedhur kështu anëtarët e komisionit statutor, komisionit disiplinor, komisionit për shqyrtimin e ankesave si dhe komisionit të përgjithshëm zgjedhor.